- Üyelik
- 20 Kas 2006
- Mesajlar
- 63
KAYIT DIŞILIKTAN MESLEKTAŞLARIMIZ SORUMLU MU?
Bugüne kadar kayıt dışı ekonomi ve kayıt dışı istihdamla ilgili çok şeyler söylenmiştir ve söylenmeye de devam edilmektedir.
Bunlar genellikle birbirine benzer söylemler ya da tespitlerdir. Ancak bunlardan birisi var ki o, meslek mensuplarımızı incitmektedir. Bugün (14.05.2011) bizlerin kısaca Yüksek Ticaretliler dediğimiz mesleki Dernek?in bir paneli vardı. Ben katılamadım. Orada da Kayıt dışı Ekonomi tartışılacak.
Günümüzde kimi kesimlerce, muhasebeci ve mali müşavirlerin de vergi kayıp ve kaçağına, hatta kayıt dışılığa sebep oldukları sıklıkla ileri sürülmekte, hatta sorumlu tutulmak istenmektedirler. Kesin biçimde söylenmese de, (varsa) onların bu olguya karışmasındaki itici güç, sistemin kendisidir.
Çünkü, kayıt dışındakileri kayıt altına alma erki muhasebecilerde ve mali müşavirlerde olmadığı için, sorumlunun da muhasebeciler, mali müşavirler ya da yeminli mali müşavirlerin olmayacağı gün gibi açıktır.
Eğer meslek mensuplarımız kayıt dışılıktan, dolayısıyla da vergi kayıp ve kaçağından sorumlu tutulmak isteniyorsa, bu sonucu yaratan etmenlerin iyi tespit edilmesi gerekir.
Meslek mensuplarının kayıt dışılıktan ya da vergi kayıp ve kaçağından sorumlu tutulabilmesi, kayıt altına alınmak üzere kendilerine teslim edilen belgeleri bilerek ve isteyerek kayıt altına almamaları ya da bunu teşvik etmeleri halinde olanaklı olabilir.
Bunun dışında asıl sorumluluğun, gereksinim duyulan düzgün yasa ve yönetmelikleri çıkarmayanlarda olduğu kabul edilmelidir. Hatta sorun, çıkarılmış olan yasaların doğru dürüst uygulanmayışından da kaynaklandığından, bu konumdaki sorumluların da saptanması gerekir.
Bu bağlamda sorumlu; kimi vergi mükelleflerinin beyanlarını meslek mensubunun imzası dışında tutan Bakanlık ve hükümettir. Ya da mevcut mevzuatı bile günün gereksinimlerine göre yeniden ama doğru biçimde düzenlemeyen Türkiye Büyük Millet Meclisi?dir, diyebiliriz.
Kayıt dışılık, vergi kayıp ve kaçağını artırdığı gibi, muhasebeci ve denetçilerin iş alanlarını da daraltmaktadır. Kayıt dışı ekonomi ve istihdamın büyüyüp gelişmesi, önlenememesi, kamusal denetimin yetersizliğinden ve aczinden kaynaklanmaktadır.
Kayıt dışı ile mücadelede bazı yetkililer meslek mensuplarımızın da sorumlu olduklarını vurgulanmaya çalışılıyorlarsa da, kayıt dışı ile asıl mücadele ve sorumluluk hükümetindir. Bu sorumluluk, başta Maliye Bakanlığı olmak üzere, tüm taraflarındır.
Meslek mensuplarımız kayıt dışındakilerin değil, kayıt altındaki mükelleflerin muhasebelerini yapıp mali tablolarını düzenlemektedirler. Bu görevi mesleki kurallara, norm ve standartlara göre yapmaları gerekmektedir, yapmaktadırlar ve asıl yükümlülükleri de budur.
Kayıt dışılıktan, yalnızca Maliyeye vergi kaydını yaptırmamış(kayıt altına alınamamış) olanları değil, vergi mükellefiyeti olduğu halde faaliyetlerinin bir kısmını kayıt altına almayanları da anlamak gerekir.
Türkiye?de kayıt dışı ekonominin boyutunun resmi otoritelerce en az %50 olarak belirtiliyorsa da, aslında ülkemizdeki kayıt dışılığın boyutunun %65 ler seviyesinde olduğuna inanılmaktadır. Ancak, böyle bilinmesine karşın gerekli önlemler alınamıyor ya da alınmıyor! Çünkü kayıt dışılıktan beslenen sektörler vardır ve etkindirler! Bütün bunlar göstermektedir ki, her şeyden önce ülkede ciddi bir vergi reformuna gereksinim vardır. Sadece yeni vergi yasalarına yama yapmakla sorun çözülmüyor.
Kayıt dışılığı ortadan kaldırmanın en etkili yöntemlerinden birisi ve belki de en önemlisi yüksek vergi oranlarını makul bir düzeye indirmektir. Ama bu da yetmez. Verginin tabana yayılmasını sağlayarak, doğru kurallar koyarak, mükelleflerin faaliyetlerinin kontrollerinin düzgün, tarafsız ve etkili biçimde yaparak, ayrıca vergi verme bilincini geliştirerek, kayıt dışındakileri de kayıt altına almaktan işe başlamak gerekir.
Ülkemizde vergi inceleme oranı oldukça düşük bir düzeydedir. Denetim kadrolarının üçte ikisi boştur. Bu durum kimilerine cesaret vermekte, kayıt altındakilerin de vergi kaçırmalarına ortam hazırlamaktadır. Sistemin içine girmemiş olanlar var ki, asıl kayıt dışılık ve vergi kaçağı buralardan kaynaklanmaktadır.
Hükümetler vergiyi tabana yayamadıkları için vergi oranlarını düşürmeyi göze alamamaktadırlar. Çünkü kısa dönemde vergilerde yani devlet gelirlerinde önemli miktarda azalmalar meydana gelebilir. Aksi halde açığı finanse edebilmek için ek borçlanmalara gitmek gerekir ki, bu da borçlanma faizlerini artırır.
Bütün bunları başaramayan ya da cesaret edemeyen hükümetler dolaylı vergileri sürekli olarak artırma yolunu seçmektedirler.
Kayıt dışılık başlı başına bir sistem sorunudur. Sorumlusu meslek mensuplarımız değildir. Kapitalist ekonomi sisteminin çarpık biçimde uygulanmaya çalışıldığı ülkemizde kayıt dışılığa sebep olanların kimler olduğu irdelendiğinde, bunların yalnızca kişiler olmadığı açıkça görülür.
SMMM Gökhan DEDE
Bugüne kadar kayıt dışı ekonomi ve kayıt dışı istihdamla ilgili çok şeyler söylenmiştir ve söylenmeye de devam edilmektedir.
Bunlar genellikle birbirine benzer söylemler ya da tespitlerdir. Ancak bunlardan birisi var ki o, meslek mensuplarımızı incitmektedir. Bugün (14.05.2011) bizlerin kısaca Yüksek Ticaretliler dediğimiz mesleki Dernek?in bir paneli vardı. Ben katılamadım. Orada da Kayıt dışı Ekonomi tartışılacak.
Günümüzde kimi kesimlerce, muhasebeci ve mali müşavirlerin de vergi kayıp ve kaçağına, hatta kayıt dışılığa sebep oldukları sıklıkla ileri sürülmekte, hatta sorumlu tutulmak istenmektedirler. Kesin biçimde söylenmese de, (varsa) onların bu olguya karışmasındaki itici güç, sistemin kendisidir.
Çünkü, kayıt dışındakileri kayıt altına alma erki muhasebecilerde ve mali müşavirlerde olmadığı için, sorumlunun da muhasebeciler, mali müşavirler ya da yeminli mali müşavirlerin olmayacağı gün gibi açıktır.
Eğer meslek mensuplarımız kayıt dışılıktan, dolayısıyla da vergi kayıp ve kaçağından sorumlu tutulmak isteniyorsa, bu sonucu yaratan etmenlerin iyi tespit edilmesi gerekir.
Meslek mensuplarının kayıt dışılıktan ya da vergi kayıp ve kaçağından sorumlu tutulabilmesi, kayıt altına alınmak üzere kendilerine teslim edilen belgeleri bilerek ve isteyerek kayıt altına almamaları ya da bunu teşvik etmeleri halinde olanaklı olabilir.
Bunun dışında asıl sorumluluğun, gereksinim duyulan düzgün yasa ve yönetmelikleri çıkarmayanlarda olduğu kabul edilmelidir. Hatta sorun, çıkarılmış olan yasaların doğru dürüst uygulanmayışından da kaynaklandığından, bu konumdaki sorumluların da saptanması gerekir.
Bu bağlamda sorumlu; kimi vergi mükelleflerinin beyanlarını meslek mensubunun imzası dışında tutan Bakanlık ve hükümettir. Ya da mevcut mevzuatı bile günün gereksinimlerine göre yeniden ama doğru biçimde düzenlemeyen Türkiye Büyük Millet Meclisi?dir, diyebiliriz.
Kayıt dışılık, vergi kayıp ve kaçağını artırdığı gibi, muhasebeci ve denetçilerin iş alanlarını da daraltmaktadır. Kayıt dışı ekonomi ve istihdamın büyüyüp gelişmesi, önlenememesi, kamusal denetimin yetersizliğinden ve aczinden kaynaklanmaktadır.
Kayıt dışı ile mücadelede bazı yetkililer meslek mensuplarımızın da sorumlu olduklarını vurgulanmaya çalışılıyorlarsa da, kayıt dışı ile asıl mücadele ve sorumluluk hükümetindir. Bu sorumluluk, başta Maliye Bakanlığı olmak üzere, tüm taraflarındır.
Meslek mensuplarımız kayıt dışındakilerin değil, kayıt altındaki mükelleflerin muhasebelerini yapıp mali tablolarını düzenlemektedirler. Bu görevi mesleki kurallara, norm ve standartlara göre yapmaları gerekmektedir, yapmaktadırlar ve asıl yükümlülükleri de budur.
Kayıt dışılıktan, yalnızca Maliyeye vergi kaydını yaptırmamış(kayıt altına alınamamış) olanları değil, vergi mükellefiyeti olduğu halde faaliyetlerinin bir kısmını kayıt altına almayanları da anlamak gerekir.
Türkiye?de kayıt dışı ekonominin boyutunun resmi otoritelerce en az %50 olarak belirtiliyorsa da, aslında ülkemizdeki kayıt dışılığın boyutunun %65 ler seviyesinde olduğuna inanılmaktadır. Ancak, böyle bilinmesine karşın gerekli önlemler alınamıyor ya da alınmıyor! Çünkü kayıt dışılıktan beslenen sektörler vardır ve etkindirler! Bütün bunlar göstermektedir ki, her şeyden önce ülkede ciddi bir vergi reformuna gereksinim vardır. Sadece yeni vergi yasalarına yama yapmakla sorun çözülmüyor.
Kayıt dışılığı ortadan kaldırmanın en etkili yöntemlerinden birisi ve belki de en önemlisi yüksek vergi oranlarını makul bir düzeye indirmektir. Ama bu da yetmez. Verginin tabana yayılmasını sağlayarak, doğru kurallar koyarak, mükelleflerin faaliyetlerinin kontrollerinin düzgün, tarafsız ve etkili biçimde yaparak, ayrıca vergi verme bilincini geliştirerek, kayıt dışındakileri de kayıt altına almaktan işe başlamak gerekir.
Ülkemizde vergi inceleme oranı oldukça düşük bir düzeydedir. Denetim kadrolarının üçte ikisi boştur. Bu durum kimilerine cesaret vermekte, kayıt altındakilerin de vergi kaçırmalarına ortam hazırlamaktadır. Sistemin içine girmemiş olanlar var ki, asıl kayıt dışılık ve vergi kaçağı buralardan kaynaklanmaktadır.
Hükümetler vergiyi tabana yayamadıkları için vergi oranlarını düşürmeyi göze alamamaktadırlar. Çünkü kısa dönemde vergilerde yani devlet gelirlerinde önemli miktarda azalmalar meydana gelebilir. Aksi halde açığı finanse edebilmek için ek borçlanmalara gitmek gerekir ki, bu da borçlanma faizlerini artırır.
Bütün bunları başaramayan ya da cesaret edemeyen hükümetler dolaylı vergileri sürekli olarak artırma yolunu seçmektedirler.
Kayıt dışılık başlı başına bir sistem sorunudur. Sorumlusu meslek mensuplarımız değildir. Kapitalist ekonomi sisteminin çarpık biçimde uygulanmaya çalışıldığı ülkemizde kayıt dışılığa sebep olanların kimler olduğu irdelendiğinde, bunların yalnızca kişiler olmadığı açıkça görülür.
SMMM Gökhan DEDE