Ynt: Kıdem ve ihbar tazminatı gider kaydetme
Merhaba,
Bir de burayı dinleyin.
II- FİİLEN ÖDENMEYEN KIDEM TAZMİNATI GİDER YAZILABİLİR Mİ?
Bu konunun bir dayanağı VUK?da kıdem tazminatı karşılığı adı altında bir karşılık tesis edilmemesi, diğer dayanağı da GVK?nın 40/3. maddesine göre, ?işle ilgili olmak şartıyla mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar? hükmüdür. Bu madde de yer alan ?ödeme? kavramı genellikle fiilen ödeme yapılmış olması şeklinde yorumlanmaktadır([1]).
Bu madde de yer alan ödeme kavramını ise sadece fiili ödeme olarak değil, ?hesaben ödeme? kavramı olarak ta yorumlanması gerektiğini düşünenler mevcuttur. Bu görüşün en temel dayanağı, gerek vergi mevzuatında bir çok vergileme işleminin hesaben ödeme yapıldığı anda yapılıyor olması (örneğin; GVK md. 94, KVK md. 15 ve 30), gerekse ticari kazancın tespitinde tahakkuk esasının cari olmasıdır. Nasıl ki tahakkuk esasında bir gelirin gelir, bir giderin ise gider olarak kabul edilmesi için fiili ödeme şartı aranmıyor, sadece tahakkuk etmesi, bir diğer söyleyişle mahiyet ve tutar itibariyle kesinleşmiş olması yeterli görülüyorsa, kıdem tazminatının gider yazılabilmesi açısından da fiili ödeme değil, hesaben ödeme ve tahakkuk işleminin gerçekleşmiş olması yeterlidir([2]).
İlk görüş sadece GVK madde 40/3?deki hüküm içinde yer alan ?ödeme? kavramını ve VUK?da karşılık olarak kıdem tazminatı karşılığının yer almamasını göstermektedir. Ancak, GVK?nın 25/7 bendinde de; ?1475 ve?.sayılı Kanunlara göre ödenmesi gereken kıdem tazminatlarının tamamı? ?.gelir vergisinden istisnadır hükmü yer almaktadır. Bu defa da karşımıza ?ödenmesi gereken? kavramı çıkmaktadır. Ödenmesi gereken kavramı, ?hesaben ödeme? ve ?tahakkuk? kavramları ile bize göre benzerlik göstermektedir. Çünkü bir şeyin ödenmesi gerekiyor olabilmesi için mahiyet ve tutar itibariyle kesinleşmiş olması, hak sahibi tarafından talep edilebilir bir duruma gelmiş olması gerekir.
Bize, 1475 sayılı Kanun?un 14. maddesine bir çalışan kıdem tazminatına hak kazandıysa ve iş sözleşmesi cari hesap dönemi içinde fesh edildiyse, kıdem tazminatı ödenmesi için yetkili kurullarca karar alındıysa, çalışanın işine son verildiği tarih cari hesap dönemi içindeyse, fesihname ve ibranameler imzalandıysa, fiili ödeme ertesi hesap dönemine sarksa dahi kıdem tazminatı cari hesap döneminde gider yazılabilir.
Bu konu hakkında gerek farklı yazarlar arasında, gerekse farklı Maliye Bakanlığı muktezaları arasında gerekse farklı yargı kararları arasında her iki görüşe de rastlanmaktadır. Bizce Maliye İdaresi tarafından yargı kararları ve genel ticari kazanç tespit ilkeleri de dikkate alınarak bu konuda açıklayıcı bir düzenleme yapılması faydalı olacaktır.
İş Hukuku mevzuatı kapsamında kesinleşmiş bir kıdem tazminatı ile muhasebesel açıdan ayrılan kıdem tazminatı karşılığı arasında fark vardır. İlki için tahakkuk ve hesaben ödeme yerine geldiyse gider yazılabilir, ikincisi ise vergi uygulaması açısından gider olarak kabul edilmez. İkinci husus kapsamındaki karşılıkların gider yazılamayacağı her türlü platformda kabul edilmiştir.
Kaynak :
Yazar:Güray ÖĞREDİK(*)
E-Yaklaşım / MART 2008 / Sayı: 56
