Ynt: Meslek Mensuplarının (SM,SMMM) Acil Çözüm Bekleyen Sorunları
EVİNİ YA DA TİCARİ ŞİRKET OFİSİNİ İŞYERİ OLARAK KULLANLAR, HAKSIZ REKABETE NEDEN OLURLAR MI?
Yeni işe başlayanlar, emekli olanlar, ya da müşteri sayısı az olan kimi meslek mensupları, ikamet ettikleri evlerini ya da herhangi bir ticaret şirketi bürosunun bir bölümünü, muhasebe ofisi olarak kullanmaktadırlar. Meslek mensupları, tamamen ekonomik nedenlerden dolayı böyle bir yola başvurmuş olabilirler.
Vergi Usul Yasası?nda, vergi mükellefi meslek mensuplarının oturdukları evlerini işyeri olarak göstermelerinde herhangi bir yasak bulunmamaktadır. Bu kişilerin, kiralık evlerini işyeri olarak göstermeleri durumunda, ödedikleri kiranın tamamı ile elektrik, telefon, su vb. giderlerinin yarısını serbest meslek gideri olarak yazmalarında Gelir Vergisi Kanunu?na göre herhangi bir engel yoktur. Bütün bunlar, meslek mensuplarına kolaylık ve bir miktar da ekonomik katkı sağlamaktadır.
Bu durumdaki meslek mensuplarına, ?Yönetmelik ile yasaklanmış olmasına karşın, evlerini neden ofis olarak kullandıkları? sorulduğunda; ofis kirası ödemediklerini, ödedikleri kirayı gider yazabildiklerini, diğer masraflarının bir kısmını da gider olarak yazabildiklerini, dolayısıyla bu biçimde çalışmanın ekonomik olduğunu söylemektedirler.
Vergi kanunları açısından bakıldığında, bu açıklamaların yasal olmayan herhangi bir yönü yoktur. Ancak, bu konumda çalışan meslek mensuplarının, düşük ücret politikası izledikleri, düşük ücretle defter tuttukları yönünde şikâyetler olmaktadır. Bu meslek mensuplarına ?neden ucuza defter tuttukları? sorulduğunda ise, ?ikametgâhlarını aynı zamanda işyeri olarak kullanabildiklerinden dolayı, giderlerinin daha az olduğu için diğer meslek mensuplarından daha düşük ücretle muhasebe yaptıklarını, bunun da serbest piyasa ekonomisi şartlarında normal olduğunu? ileri sürebilmektedirler. Bu biçimde çalışanların mesleki giderlerinin azaldığı doğrudur. Ancak, kira ödememek ya da kimi giderleri azaltmak, meslek mensubunun düşük ücretle iş almasının gerekçesi olamaz. Bu, doğrudan doğruya başka meslek mensuplarına karşı, bir tür haksız rekabet yapmak demektir.
3568 sayılı Meslek Yasası?na dayanarak yayımlanmış olan SM, SMMM ve YMM?lerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmeliğin ?Büro Edinme Zorunluluğu? başlıklı 14. maddesinde; ?her meslek mensubunun mesleki faaliyetine başlamadan önce, bağlı oldukları odaların bilgisinde iş yeri açmak zorunda olduğu? belirtilmektedir. Bu maddede ve aşağıda yazılan yönetmelik maddesinde, meslek mensuplarının ikametgâhlarını (evlerini) büro olarak kullanabileceklerine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır.
Yeni ÇUEH Yönetmeliğin 14.maddesi, ?meslek mensubunun evini işyeri olarak kullanmaması? gerekir, şeklinde hüküm içermektedir. Madde aşağıdaki gibidir:
Büro Edinme Zorunluluğu:
"MADDE 14 ? Her meslek mensubu meslekî faaliyetine başlamadan önce bağlı olduğu oda bilgisinde iş yeri açmak zorundadır.
Büro standartları ve buna ilişkin usul ve esaslar Birlik Genel Kurulu?nda belirlenir. Açılan işyerleri bağımsız büro şeklinde olup, başka bir serbest meslek faaliyeti veya ticarethane ile iç içe olamaz. Meslekî faaliyetler aynı zamanda ev olarak kullanılan ikametgâhlarda yürütülemez. Bir meslek mensubunun birden fazla bürosu olamaz. Birlikte çalışan meslek mensupları da ayrı büro edinemezler.
Ortaklık bürosu veya şirket kurulması hâlinde de işyeri açılması mecburidir. Meslekî faaliyette bulunmayan meslek mensupları ikametgâhlarının bulunduğu bölgenin odasına kaydolurlar.
Meslek mensuplarının Türk Ticaret Kanunu?na göre bir meslek şirketi kurmaları hâlinde, şirket, kayıtlı olduğu odanın bulunduğu ilin sınırları içinde şube ve irtibat bürosu açamaz. Bir şirketin bir başka ilde şube açabilmesi, o ildeki ilgili meslek odasının çalışanlar listesine kayıtlı, şirketi temsil ve ilzama yetkili bir ortak görevlendirmesi hâlinde mümkündür.
İşyerini veya ikamet adresini değiştiren meslek mensupları ile bunların kurdukları ortaklık büroları ve şirketler, on beş gün içinde yeni adreslerini bağlı oldukları odalara bildirmek zorundadırlar.
İşyeri açılışına ilişkin gerekli yoklama odalar tarafından yapılır. Vergi dairelerince mükellefiyet tesisinde oda sicil belgesi aranır. Büro edinen meslek mensupları odaya kayıt olduktan itibaren üç ay içinde Büro Tescil Belgesi almak zorundadırlar. Büro Tescil Belgeleri iki yılda bir vize ettirilir."
Ayrıca, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliği?nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle de bu konuya açıklık getirilmiştir. 27.09.2007 tarih ve 26656 sayılı Resmi Gazete?de yayımlanan Yönetmeliğin değişiklik metni aşağıdaki gibi olup, ÇUEH Yönetmeliğin 14. maddesine paralel düzenleme yapılmıştır.
Aynı Yönetmeliğin 38. maddesi aşağıdaki biçimde değiştirilmiştir.
Büro Edinme Zorunluluğu
"MADDE 38 ? Her meslek mensubu mesleki faaliyetine başlamadan önce bağlı olduğu odanın bilgisi dâhilinde işyeri açmak zorundadır.
Büro standartları ve buna ilişkin usul ve esaslar Birlik genel kurulunda belirlenir. Açılan işyerleri bağımsız büro şeklinde olup, başka bir serbest meslek faaliyeti veya ticarethane ile iç içe olamaz. Bir meslek mensubunun birden fazla bürosu olamaz. Mesleki faaliyetler aynı zamanda ev olarak kullanılan ikametgâhlarda yürütülemez. Birlikte çalışan meslek mensupları da ayrı büro edinemezler."
Yönetmeliğin bu biçimde düzenlenmesi, ticari bir işletmenin bir odasını ya da evini işyeri olarak kullanan meslek mensuplarını zor durumda bırakabilir. Meslek örgütlerinin bu durumdaki meslek mensuplarına karşı esnek davranacaklarını düşünmekteyim. Olaya, ?mesleğin saygınlığı ve itibarı? açısından bakacak olursak, böyle bir çalışma, ancak geçiş dönemi için düşünülebilir. Süreklilik arz edecek böyle bir durumu kabul etmek mesleğin saygınlığına gölge düşürebilir.
Bu yasaklama olayı, büroların arzulanan fiziki özelliklere sahip olmaları açısından dikkate alındığında, meslek mensuplarının kendileri ve mesleğin kamuoyundaki saygınlığı açısından önemlidir. Müşterinin ziyarete geldiği bir ofis düşünün ki, yarısı ev hali, yarısı ofis!..
Ayrıca, bağımsız büro edinme olgusunu, ?meslek mensuplarına duyulacak güven? açısından da bakarak değerlendirmek gerekir.
Evini ya da herhangi bir ticari işletmenin herhangi bir odasını büro gibi kullanarak, ya da sadece adres olarak göstererek çalışmanın, Birlik Genel Kurulu?nca belirlenen ?büro standartlarına? da aykırı olduğunu unutmamak gerekir.
Dolayısıyla, yukarıda açıklanmaya çalışılan nedenler dikkate alındığında, bu tür çalışma, Disiplin Yönetmeliği?nin 6/s bendi gereği ?kınama cezası?nı gerektirmektedir. (101 SORUDA HAKSIZ REKABET OLGUSU- SMMM GÖKHAN DEDE-2009 KİTABINDAN Alıntıdır.)
Saygılarımla.
SMMM Gökhan Dede
03122316812