Ortaktan Dövizli Borç Almak

[islm]

Merhaba,

Ltd şirket, ortaklarından birinden döviz cinsi ile borçlanıyor. Bu işlem Türk parasının kıymeti koruma kanuna muhalefete girer mi ?

 

[ferhat]

Merhaba,

Ltd şirket, ortaklarından birinden döviz cinsi ile borçlanıyor. Bu işlem Türk parasının kıymeti koruma kanuna muhalefete girer mi ?

Döviz uygulamalarına yönelik ülkemizde son yıllarda oldukça fazla sayılabilecek değişiklikler yapılmıştır. Bu nedenle dövizli işlem yapanların kambiyo mevzuatı ile bu mevzuat kapsamında yer alan Sermaye Hareketleri Genelgesini (ve İhracat Genelgesini) yakından izlemeleri gerekmektedir. Ancak vergi mevzuatı açısından konuya yaklaşıldığında, Hazine ve Maliye Bakanlığınca yahut Gelir İdaresi Başkanlığınca konuya ilişkin her hangi açıklama yapılmamış olduğu görülmektedir. TCMB Sermaye Hareketleri Genelgesine göre döviz cinsinden borç verilemeyecek olmakla birlikte, koşulları oluşturularak verilirse borç kayıtlarda TL cinsinden izleneceği için, borç veren şirketin transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıttığı eleştirisi ile karşılaşma riski vardır. Şöyle ki; TL izlenen borca emsal faiz oranında faiz oranı uygulanması halinde, uygulanan faiz oranıyla ulaşılan değer ile kur artması nedeniyle oluşan değer kıyaslaması yapılarak, kurdaki artışın yüksek olması halinde borç veren şirkete örtülü kazanç dağıtımı eleştirisi yapılabilir. Konunun vergi mevzuatı karşısındaki durumunun açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Borç veren kişinin döviz varlığını bir grup şirketine vermesine, kurumun döviz tutarını TL olarak kayıtlarda izlemesi ve TL olarak geri ödemesi şekliyle müsaade edildiği güncel uygulamada, Dövizin TL’ye çevrilerek TL olarak kuruma verilmesi arasında herhangi bir fark yoktur. Bu şekliyle emsal TL faizi alınması başta transfer fiyatlandırması örtülü kazanç olmak üzere bir çok konuda eleştiri konusu olacaktır. Öte yandan kur farkı ile ödeme yapılması halinde ise aynı eleştiri borç alan kuruma yöneltilebilecektir. Bu durumda düzenlemeye rağmen döviz borcu verilmesi ve kayıtlarda TL tutularak kurdaki değişime göre yani kur farkı da dikkate alınarak borç verene geri verilmesi durumunda ise düzenleme ile yapılması yasaklanan bir işlem yapılmış olacağı için gerek idarenin eleştirisi ile karşılaşma gerek vergi yargısında da idarenin eleştirisinin kabul görme olasılığı daha fazla olacaktır. Mali İdarenin bu konuda bir açıklama yapmamış olması; uygulamada, kambiyo mevzuatındaki bu kurala uyulmayarak grup içi borçlanmanın ve takibinin döviz cinsinden yapılması halinde, değerleme yapılabileceği ve oluşan kur farklarının gider olarak yazılabileceği, KDV’lerinin ise indirim konusu yapılabileceği, getirilen yasağa uymamanın cezasının sadece Kambiyo Mevzuatında yer aldığı, bunun dışında vergisel yönden herhangi bir işlem yapılmaması gerektiği şeklinde farklı görüşlerin de doğmuş olmasına sebebiyet vermektedir. Bu nedenle Mali İdarenin bu konuda Genel Tebliğ, Sirküler veya Özelge bazında yapacağı açıklamaların yakından takip edilmesinde veya özelge talebinde bulunulmasında yararli olur.

Düzenlemelere aykırı hareket halinde, kambiyo mevzuatı açısından 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 15/2-2 uyarınca kredi kullanımına / kullandırımına ilişkin her bir işlem /havale işlemi dikkate alınmak suretiyle toplam işlem sayısı dikkate alınarak ve her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere 1567 sayılı Kanunun 3. maddesi uyarınca Cumhuriyet Savcılılarınca idari para cezası uygulanacaktır. (HMB. Fınansal Pıyasalar ve Kambıyo Genel Müdürlüğü’nün 25.02.2021 tarihli E-86766257010.99/116665, tarihsiz ve E-86766257-010.05-516741 sayılı yazıları)