Ynt: Satıcının deposundaki malı alıcı firmaya fatura etmesi
Soruyu soran arkadaşın öğrenmek istediği ile verilen cevaplar arasında uyumsuzluk var. Bu nedenle soruyu tekrar yazıyorum:
Soruda:
?Satıcı firma deposundaki malı firmamıza fatura edip üzerini de alıcının istediği tarihte sevk edilecektir diye not düşmüş bir çalışanda faturayı almış fakat biz böyle bir talepte bulunmadık. Bu şekilde fatura düzenlenebilirimi? Herhangi bir kanun maddesi var mı? Ne yapmak gerekli? Ortada ne mal var, ne irsaliye var, nede sipariş fişi var.
Böyle bir faturaya iade fatura kesmekte mantıksız geliyor.?
denmiş.
Cevap verenler olayı her zaman olduğu gibi vergi hukuku açısından irdelemişler. Halbuki konu esas itibariyle Borçlar kanunu ile (İcap-Kabul-Tebliğ) hükümleri ile ilgilidir. Konuyu düzenleyen Borçlar kanununu ve Türk Ticaret kanununun ilgili maddeleri aşağıdadır:
??????????????????????????????????????????????..
818 Sayılı Borçlar Kanunu
A) AKDİN İNİKADI
I - İKİ TARAFIN MUVAFAKATİ
1 - UMUMİ ŞARTLAR :
Madde 1 - İki taraf karşılıklı ve birbirine uygun surette rızalarını beyan ettikleri takdirde akit tamam olur.
Rızanın beyanı sarih olabileceği gibi zımni dahi olabilir.
??????????????????????????????????????????????????.
ZIMNİ KABUL :
Madde 6 - İcabı dermeyan eden kimse gerek işin hususi mahiyetinden gerek hal ve mevkiin icabından naşi sarih bir kabule intizar mecburiyetinde olmadığı takdirde, eğer icap münasip bir müddet içinde reddolunmamış ise, akde münakit olmuş nazariyle bakılır.
??????????????????????????????????????????????????.
TİCARET VEKİLLERİ:
Madde 453 - Ticari vekil, ticari mümessil sıfatını haiz olmaksızın bir ticarethane veya fabrika veya ticari şekilde işletilen diğer bir müessese sahibi tarafından müessesenin bütün işleri veya muayyen bazı muameleleri için temsile memur edilen kimsedir.
Bu salahiyet, müessesenin mutad olan muamelelerinin cümlesine şamildir.
Şu kadar ki ticari vekil kendisine sarih mezuniyet verilmedikçe istikraz edemez ve kambiyo taahhütlerinde ve muhakeme ve murafaada bulanamaz.
(Ek: 29.6.1956 - 6763/41 md.) Mağaza içinde müşterilerin kolaylıkla görebilecekleri bir yerde ve kolayca okuyabilecekleri bir şekilde aksi ilan edilmiş olmadıkça, toptan, yarı toptan veya perakende satış mağazalarının memur veya müstahdemleri o mağazanın mütat satış muamelelerinin hepsini yapmaya, salahiyetli oldukları muameleler hakkındaki faturaları imzalamaya, bu mutat muamelelerden doğan borçların yerine getirilmesine veya bunların hiç veyahut gereği gibi yerine getirilmemiş olmasına ilişkin ihtar veya diğer beyanları işletme sahibi adına yapmaya, bu mahiyetteki ihtar ve diğer beyanları ve hususiyle mutat muamele dolayısıyla teslim edilmiş olan mallara ilişkin ayıp ihbarlarını mağaza sahibi adına kabule salahiyetli sayılırlar; şu kadar ki, kendilerine yazı ile salahiyet verilmiş olmadıkça mağaza dışında ve kasa memurları tayin edilmiş ise, mağaza içinde mal parasını isteyip alamazlar. Bu kimseler, mal parasını almaya salahiyetli bulundukları hallerde faturaları kapatmaya veya makbuz vermeye de salahiyetlidirler.
??????????????????????????????????????????????????.
6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu
3. Fatura ve teyit mektubu:
Madde 23 - Ticari işletmesi icabı bir mal satmış veya imal etmiş veyahut bir iş görmüş yahut bir menfaat temin etmiş olan tacirden, diğer taraf, kendisine bir fatura verilmesini ve bedeli ödenmiş ise bunun da faturada gösterilmesini isteyebilir.
Bir faturayı alan kimse aldığı tarihten itibaren 8 gün içinde münderecatı hakkında bir itirazda bulunmamışsa münderecatını kabul etmiş sayılır.
Şifahen, telefon veya telgrafla yapılan mukavelelerin veya beyanların muhtevasını teyit eden bir yazıyı alan kimse, aldığı tarihten itibaren 8 gün içinde bir itirazda bulunmamışsa teyit mektubunun yapılan mukaveleye ve beyanlara uygun olduğunu kabul etmiş sayılır.
??????????????????????????????????????????????????.
Anladığıma göre satıcı ile alıcı arasında daha önceden de bir alım satım akdi var. Yani tanınmayan, daha önce alışveriş yapılmayan bir firma değil. Ama satıcı bu sefer alıcıya danışmadan (İhtiyacı olduğunu bildiği malları) alıcıya fatura etmiş. Şimdi burada alıcının tavrı önemli. İfadeye göre ?Bir çalışan da faturayı almış? Bu ?bir çalışan? denilen kişi Borçlar kanunun 453. maddesine sayılan tüccar vekilidir. Dolayısı ile faturanın ona teslimi tacire teslimi hükmündedir.
TTK Madde 23. e göre teslim alınan faturaya 8 gün içinde itiraz edilmemişse fatura içeriği kabul edilmiş sayılıyor.
Alıcı faturaya itirazını diğer hususlar yanında malın teslim edilmediği konusunda yapmalıydı. Bu itiraz da yapılmadığına göre icap-kabul gerçekleşmiş ve akit inikat etmiştir. Satıcı artık faturada belirtilen malı alıcıya teslim etmekle mükelleftir. Malı teslim etmediği veya faturada belirtilen evsafta mal teslim etmediği taktirde alıcı o malı piyasadan makul fiyatla satın alır ve eğer piyasa fiyatı ile satıcının teklif ettiği fiyat arasında fazla bir fark farsa bu farkı satıcıdan isteme hakkına sahiptir.
Faturanın muhasebeleştirilmesine gelince; şöyle bir kayıt düşülmelidir:
_________________________ ? /?..___________________________________
155 İŞLETME DIŞINDAKİ STOKLAR 1000,-
191 İNDİRİLECEK KDV 180,-
320 SATICILAR 1.180,-
___________________________ ?.. ________________________________
