Arkadaşlar Kafa karışıklığı olmaması açısından şu birikmiş amortismanların üstünden bir daha geçiyorum. Bana gelen soruların en büyük bölümü birikmiş amortismanlarda geliyor. bugün bir arkadaşa biraz not karaladım onları burayada aktarayım ki şu birikmiş amortismanlarla alakalı kafamızda en ufak bir soru işareti kalmasın.
Birikmiş Amortismanlar
Burada 2 tane hesap var 257 ve 268 nolu hesaplar. 257 maddi duran varlıklara 268 maddi olmayan duran varlıklara ayrılan amortisman hesaplarıdır.
Şimdi işin basitinden gidersek amortismanda çoğunlukla 2 çeşit yöntem kullanılıyor bunlar
1 : Normal yöntem
2: Azalan bakiyeler yöntemi
Normal yöntemde varlığın faydalı ömrü soruda verilmek zorunda diyelim 5 yıl verdi yani bu ne demek her yıl %20 amortisman ayırırsak varlığın değeri 5 yılda sıfırlanır. Bu rakam 4 yıl olsaydı %25 amortisman ayırmamız gerekecekti.
Örnek : İşletmede pazarlama bölümünde kullanılan ve maliyeti 12.000 TL, faydalı ömrü 3 yıl olan makinenin amortisman işlemini normal yönteme göre yapınız.
Burada faydalı ömür 3 yıl yani : 12000 / 3 = 4000 TL amortisman ayıracağız. Yukarıdada demiştim faydalı ömür kaç yılsa o kadar yıl sonunda makinanın değerinin sıfırlanması gerekmekte.
İlgili kayıt :
1-----------------10,12,2010----------------
760 Pazarlama satış ve dağ 4000
Giderleri
257 Birikmiş Amortismanlar hesabı 4000
Amortisman ayrılması
---------------------- ---------------------------
Burada amortisman kaydında kafa karıştıran mantık şu makine eskidi bizde bundan eskime payı düştük ancak burada makinanın hesabını kullanmadık hesap olarak eskimeyi giderleştirdikten sonra amortisman hesabını kullandık.
Amortisman hesabı neydi aktif taraftaki düzenleyici hesaptı yani eksi durumda bir hesaptı ki bilançodaki görünümde şu şekilde olacak.
(Not : Burada parantez demek zaten eksi demek.)
253 Tesis makine ve Cihazlar 13000
257 Birikmiş amortismanlar (4000)
Kısacası 760 a gideri attık bunuda 257 ile düzenleyici hesapla varlıklardan otomatikman düştük.
2. Azalan Bakiyeler Yöntemine Göre
Normalde ne demiştim faydalı ömrüne göre her yıl ne kadar amortisman düşüleceği belli yani 10.000 TL faydalı ömrü 5 yılsa hoca 4ncü yıl normale göre ne kadar amortisman ayrılır dese siz gene 2000 TL diyeceksiniz.
Azalan bakiyelerde unutulmaması gereken 3 tane nokta var.
1: Azalan bakiyeler normalin 2 katıdır
2: Asla ve asla azalan bakiyeler %50 yi geçemez
3: Azalan bakiyelerde eski bakiye düşüldükten sonra kalan rakama amortisman uygulanır.
Hoca soruda hiçbir zaman azalan bakiyelere göre şu kadar amortisman ayır demez. Hoca temmuzda da olduğu gibi faydalı ömrü 5 yıl der keser atar işte bizim buradan çıkaracağımız sonuç faydalı ömrü 5 yılsa normal amortisman (1/5 =0,20 yani %20) her yıl %20 olacaktır.azalan bakiyeler bunun 2 katıydı yani %40 olacak.
Ekleme yapmadan geçmeyeyim dediğimiz gibi azalan bakiyeler hiçbir şekilde %50 yi geçemez ve bu hesaplanan rakam %60 çıktı diyelim o zaman biz gene %50 ayırıcaz.
Soru : pazarlama bölümünde kullanılan 10.000 TL değerinde Faydalı ömrü 5 yıl olan, bir makinaya 2008-2009 yılında toplamda 4000 TL amortisman ayrılmıştır. Bu makinaya 2010 yılı için Azalan bakiyeler yöntemine göre amortisman ayırınız.
Azalan bakiyeler dendiğinde ilk aklınıza gelecek olan eski ayrılan amortismanın düşürülmesidir yani : 10.000 ? 4000 = 6000 = 2010 yılına bizim için matrah budur.
Normal yönteme göre faydalı ömrü 5 yılsa her yıl %20 ,azalan bakiyelere göre ise 2 katı olduğundan her yıl %40 amortisman ayrılması gerekir.
Cevap : 6000 * 0,40 = 2400 TL
1-----------------10,12,2010----------------
760 Pazarlama satış ve dağ 2400
Giderleri
257 Birikmiş Amortismanlar hesabı 2400
Amortisman ayrılması
---------------------- ---------------------------
Yenileme fonu :
Duran varlığın satışından kar elde edilmiş işletmeler duran varlığı yenilemeye karar vermişler ise satıştan elde edilen kar 3 yıl süreyle 549 özel fonlar hesabında tutulur.
Türkçesi elimizde bir makine ,araba artık ne varsa biz bunu sattık ve satıştan kar ettik. Devlet baba diyor ki bu satışı bu makinayı yada arabayı yenilemek için sattıysan elde ettiğin kara ben 3 yıl boyunca dokunmayacağım.
Şimdi bunlar teferruat gelelim işin özüne.
Burada bir temmuz 2010 sınavını bir elinize almanız lazım
Sınava girdik bir kere dönem sonu işlem soracaklarsa, eninde sonunda o sınavda amortisman ayrılmak zorunda ve biz kafadan hiçbir şeye bakmadan bilançoda eskiden ayrılmış amortisman var mı , yenileme fonu var mı bir onlara bakacağız yoksa %100 hata yaparız. Kayıtlar bitti ve hoca temmuzdaki gibi dedi ki maddi duran varlıkların faydalı ömrü 5 yıldır azalan bakiyelere göre amortismanı ayırınız.
Ne demiştik ilkin eski amortisman yada yenileme fonu var mı bir bakıcaz.
Temmuz 2010 sınavında Binaların değeri 50.000 TL , birikmiş amortisman 20.000 TL, özel fonlar yenileme fonu 4000 TL bilgileri var.
Hoca soruda demişki
Tüm maddi duran varlıkların faydalı ömürleri 5 yıl olup, azalan bakiyeler yöntemine göre
amortisman ayrılacaktır. Duran varlıklar pazarlama bölümünde kullanılmaktadır.
Bilançodaki yenileme fonu kamyonetle ilgilidir.
Bu sınavda dönem içinde hoca araba aldırdı maliyet bedeli 22.000 TL idi İlkin bir elimizde olanları halledeceğiz
1: Azalan bakiyelere göre denmiş yani eski amortismanı ilkin bir düşeceğiz
Binanın değeri ne kadar 50.000 TL birikmiş amortismanı 20000 TL kalan matrah = 30.000 TL
Faydalı ömür 5 yıl yani normal her yıl %20 azalan her yıl %40
30.000 * 0,40 = 12000 TL binanın ayrılacak amortismanı bu bitti.
Geliyoruz arabaya
Maliyeti neydi 22000 TL eski ayrılan yok sadece yenileme fonu var
Faydalı ömür 5 yıl yani normal her yıl %20 azalan her yıl %40
22000 * 0,40 = 8800 TL arabanın ayrılacak amortismanı
Yenileme fonunu ise 760 a atılacak rakamdan düşüyoruz ve hesabı kapatıyoruz.
Bu varlıklar nerede kullanılmış pazarlamada işte ilgili kayıt
1-----------------10,12,2010----------------
760 Pazarlama satış ve dağ 16800
Giderleri
549 Özel Fonlar Hesabı 4000
Yenileme Fonu
257 Birikmiş Amortismanlar hesabı 20800
Amortisman ayrılması
---------------------- ---------------------------
Yenileme fonunun mantığı ise eski aracı zamanında sattık kar ettik ve yenilemek için sattık dedik devlet baba yenileme için olduğundan ettiğimiz kara vergi uygulamadı bunu 549 özel fonlar altına attırdı. Şimdi ise yeni aracı aldık ve amortismanı ayırdık devlet baba derki kardeşim ben senin karına zamanında vergi uygulamadım ancak bir zahmet şu yenileme fonunu yeni aldığın araca ayırdığın amortismanın giderinden düş ki devlet vergi kaybına uğramasın.
268 Birikmiş amortismanlar hesabı
Burada ise Maddi olmayan duran varlık bedellerinin kullanılabilecekleri süre içerisinde yok edilmesini saplamak amacı ile tutulan hesaptır. Yani bina,araba vb varlıklar değil haklar,şerefiye,kuruluş ve örg.giderleri ve en önemlisi özel maliyetler.Burada kanunen bunlara kaç yıl faydalı ömür olacağı belirtilmiş.
1: Haklar : yararlanma süresi içerisinde süre belli değilse 5 yılda
2 : Şerefiye : 5 yılda eşit tutarlarda
3: aktifleştirilen Kur.ve Örg.gid: 5 yılda eşit tutarlarda ancak burda hak seçimliktir isterse kurum bu giderleri yapıldığı yılda direkt gider olarak yazabilir.
4:Özel maliyetler : Kira süresi içerisinde kira süresi belli değilse 5 yılda eşit tutarlarda. Kira süresi 5 yıldan fazla ise diyelim 10 yıl kiralık olsa genede 5 yılda eşit tutarlarda. Kira süresi dolmadan diyelim kontrat bozuldu ve kira süresi bir anda bitti boşaltıldığı tarih itibari ile bir defada gider kaydedilir.
Burada hoca abartırsa der kiralanan yere şu kadar değer arttırıcı iş yaptım özel maliyetlere at kirada 10 yıl derse hopp diyeceğiz 10 yıl yok en fazla 5 yıl deyip amortismanı ayıracağız ancak ben o kadarda abartacağını zannetmiyorum.
Mart sınavında hoca amortisman rakamlarını verdi ve şunu dedi işte şu kadar TL amortisman ayırdık bunun şu kadarı maddi duran varlık şu kadarıda maddi olmayan duran varlık. İşte burda kafa karışıklığına gerek olmadan maddi duran varlığa ayrılan 257 ye maddi olmayan duran varlığa ayrılan ise 268 e atılacak karşısında ise o işler nerde yapıldıysa yada o makine nerde kullanıldıysa duruma göre 760 yada 770 e atılacak.
Bir de son olarak yazdığım notlardan ekliyorum
1 : Kıst yada eksik dönem amortismanı
VUK nuna göre binek otoları kiralamak yada işletilmesi hariç geriye kalan işletmeler binek bir otomobil alırsa aktife girdiği ay kesri tam ay sayılmak kaydı ile kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır. Burada sadece ve sadece binek otomobillerde bu madde geçerli yani diyelim ayın 8nci ayın 10 unda binek bir oto aldık o aldığımız ayı tam ay sayarak 8-9-10-11-12 yani 5 aylık bir kıst yada eksik dönem amortismanı ayırmamız gerekmektedir ve bu ayırdığımız eksik dönem amortismanına istinaden kalan 7 aylık amortismanı varlığın değerinin biteceği en son yılki amortismana ekleyip varlığın değerini sıfırlamamız gerekmektedir.
Örnekleyecek olursak :
Faydalı ömrü 5 yıl olan bir binek otoyu 6000 TL ye 10.09.2009 yılında aldık. Burada böyle bir soru gelirse hoca ÖTV ve KDV nin maliyete eklenip eklenmediğini vermek zorunda.diyelim eklenmemiş olsun böyle olursa temiz kdv ve ötv siz rakama amortisman uygulayacağız. Normal yönteme göre ne kadar amortisman ayrılır
5 yıl faydalı ömür demek her yıl %20 amortisman demek. 1 yıllık amortisman = 1200 TL ancak aldığımız yıl 9-10-11-12 aylara yani 4 aylık amortisman ayırıcaz. 1200 /12 x 4 = 400 TL amortisman ayırıcaz demektir.
Bunu azalan bakiyelere görede yaparsak
5 yıl faydalı ömür demek normalde her yıl %20 amortisman demek azalan bakiyelerde bu %40 demek ancak hiçbir zaman unutmayacağız bu rakam %50 yi geçemezzzz !!!!. Birinci yıl amortisman 6000 tlde % 40 demek = 2400 TL ancak aldığımız yıl 9-10-11-12 aylara yani 4 aylık amortisman ayırıcaz. 2400 /12 x 4 = 800 TL amortisman ayırıcaz demektir.
Aklınızda amortismanla alakalı bir soru işareti kaldıysa bana özelden yazın bu başlığa ekleyeyim. Bu konu sınavda %100 gelecek olan bir konu olduğu için üstünde bir kez daha durmak istedim.
Herkese iyi çalışmalar.