Ynt: % 5 'lik 5510 Sayılı SGK Teşviki ile ilgili 602 ve Gelir Tablosu Çelişkisi
SGK PRİMLERİNDE HAZİNE KATKISI
Günümüzün güncel konularından biri, prime esas kazancın % 5 oranındaki Hazine Katkısının, işletme kayıtlarına nasıl ve ne zaman alınacağı tartışmaları..
Önce uzun süre bu katkının gider indirimi mi, gelir mi olacağı tartışıldı. Sonuçta, bu katkının sadece ve her zaman belli koşullara uyan işletmelere uygulanacağı, bu koşullara uymayanlara bu katkının yapılmayacağı netleşti.
O halde, bu tutar herkes için geçerli olmadığına, sadece hak edenler için uygulanacağına göre, genel bir indirim değil, hak edenler için bir gelir unsuru..
Bu konuda çoğunluk hemfikir.. Buna göre, düzenlenen ücret bordroları, ait olduğu dönemde hazine katkısı göz önüne alınmaksızın olduğu gibi gider ve borç hesaplarına alınacak, brüt değerlerle tahakkuk yapılacak.
Daha sonra, gerekli koşullar yerine getirilip hazine katkısı elde edildiğinde de, bu kez elde edilen gelirin kaydı yapılacak.
Gelir olduğuna göre, hesap planındaki yeri de belli, ?602? hesap..
Tartışmanın devamı, bu gelirin ne zaman doğduğu, ?602? hesaba ne zaman kaydedileceği noktasında yoğunlaştı.
Elbette ki bu noktada, Gelir Tablosu İlkeleri devreye girdi.
Konuya ilişkin gelir tablosu ilkesi, aşağıdaki gibidir;
?ı- Bilanço tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir veya birkaç olayın gelecekte ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ifade eden, Şarta bağlı olaylardan kaynaklanan, makul bir şekilde gerçeğe yakın olarak tahmin edilebilen gider ve zararlar, tahakkuk ettirilerek gelir tablosuna yansıtılır.
Şarta bağlı gelir ve karlar için ise gerçekleşme ihtimali yüksek de olsa herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz; dipnotlarda açıklama yapılır.?
İşte gelirin kayda alınma zamanı bu ilkede netleşiyor. Gelir, gelirin (katkının) elde edildiği dönemde kayda alınacak.
Konuyu daha da netleştirebilmek için, önce gerçek rakamlarla oluşturulan bir bordronun tahakkukunu yapalım, sonrada koşullar oluşup gelir elde edildiğinde nasıl kayıt yapacağız, koşullar yitirilip katkı alma hakkı ortadan kalkarsa ne olacak, ona bakalım.
Bu arada, bu olay yıl sonu işlemlerimize nasıl bir etki yapıyor, onu da görebilmek için Aralık 2008 dönemi bordrosunu ele alalım.
A işletmesinin Aralık 2008 dönemi merkez ofis bordrosu aşağıdaki gibi olsun;
BRÜT TUTAR : 2.554,80 TL.
SSK İŞV. PAYI : 498,18 TL.
İŞS.PR. İŞV. PAYI : 51,08 TL
TOPLAM MALİYET: 3.104,06 TL.
NET ÜCRETLER : 2.042,70 TL.
ÖDEN. GELİR V : 113,54 TL.
(TAHAKKUK : 325,72
( - AGİ : 212,18)
ÖDEN. D.V. : 15,32 TL.
ÖDEN.SSK. PRİMİ : 855,86 TL.
ÖDEN. İŞS.PR. : 76,64 TL.
TOPLAM BORÇ : 3.104,06 TL.
31.12.2008 BORDRO TAHAKKUK KAYDI;
770 0?. ESAS ÜCRETLER 2.554,80
770 0? SSK İŞV.PAYI 498,18
770 0? İŞS.PR. İŞV.PAYI 51,08
360 0? AGİ (ÖDN.MUHT.) 212,18
335 0? ÖDN. ÜCRETLER 2.042,70
360 0? ÖDN. MUHT. 325,72
360 0? ÖDN. DAMGA V 15,32
361 0? ÖDN. SSK PR. 855,86
361 0? ÖDN. İŞZ.PR. 76,64
Bu tahakkuk kaydıyla, 361 hesapta işletmenin 855.86 TL prim borcu tahakkuk etmiş ve bilanço ilkelerine uygun olarak bilançoda yer almıştır. Henüz hazine katkısına uygun koşulları sağlayıp sağlamadığı belli olmadığından (diğer koşullar tam olsa bile, primi vadesinde yatırıp yatırmayacağı belli olmadığından) her hangi bir gelir doğmuş değildir. Eğer Ocak 2009 da gününde ödeme yaparsa, katkı hakkını kazanacak, gelir doğacaktır.
Ocak 2009 da bu işletme için iki olasılık vardır. Ya primi vadesinde 728,12 TL olarak ödeyecek, 127,74 TL. hazine Katkısına hak kazanacaktır, ya da vadesinde ödeme yapamayacak, hazine katkısı hakkını yitirdiğinden, parası olduğunda primi gecikme zammı hariç 855,86 TL olarak ödeyecektir.
Yapılacak muhasebe kayıtları da bu olasılıklara göre farklı olacaktır.
Şimdi her iki durumu da inceleyerek yapılacak kayıtları irdeleyelim.
1) PRİMİN VADESİNDE ÖDENMESİYLE HAZİNE KATKISINA HAK KAZANILMASI HALİ (Sadece SSK primleri göz önüne alınmış, diğer unsurlar ihmal edilmiştir.)
361 0? ÖDN. SSK PR. 728,12
102 0? .... BANKASI 728,12
Bu kayıttan sonra, 361 hesapta 127,74 TL bakiye kalmıştır ki, bu tutar, hazine katkısı tutarıdır, gelirin hak kazanılarak elde edildiği (primin ödendiği) tarihte ?602? hesaba aktarılarak ?361? hesap kapatılacaktır.
361 0? ÖDN. SSK PR. 127,74
602 0? SSK HAZŞNE KATKISI 127,74
Böylece 361 hesaptaki tüm borç tasfiye edilmiş, işlem tamamlanmıştır.
Ancak, bu noktada, muhasebe işlemlerimizi etkileyen bir unsur daha vardır. Yasa hükmüne göre, hazine katkısına hak kazananlar için, bordro tahakkuk maddesinde gider kaydı yapılmış olan % 5 lik kısım, gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının belirlenmesinde göz önüne alınamaz.
O halde ne yapmalıyız?
Öncelikle Aralık 2008 de bordro tahakkukunu yaparken, durum henüz belli olmadığından, 127,74 TL tutarlı kısım için (geçici olarak) Nazım Hesap kullanılarak bu tutarın matrahtan indirilmesini önlemeliyiz.
31.12.2008
950 MATRAHA EKLENECEK UNSURLAR
950 01 KKEG
950 01 0? SSK HAZİNE KATKI OLASI PAYI 127,74
951 MATRAHA EKLENECEK UNS. KARŞ.
951 01 KKEG KARŞILIĞI
951 01 0? SSK HAZİNE KATKI OLASI PAY KARŞ. 127,74
Bu kayıt, eğer katkı almaya hak kazanılırsa, 12/2008 dönemi katkı payı kadar gider tutarının matrahtan indirilmesini önleyecektir.
Geçici olarak nitelenmesinin sebebi de, eğer katkı alma hakkı yitirilirse (prim vadesinde ödenemezse) ? ki bu durum Ocak 2009 da belli olacaktır, geriye dönüp bu son maddenin değiştirilmesi gerekecektir. (Aşağıda bu olasılık da ayrıca işlenecektir.)
Prim vadesinde ödenip, katkı payına hak kazanıldığı takdirde de, elde edilen 12/2008 katkı payının 2009 yılı matrahına eklenmesini de önlemek gerekmektedir.
Bunu sağlamak için de, yine Nazım Hesap altın anahtarına baş vurmalıyız;
31.01.2009
960 MATRAHTAN İNDİRİLECEK UNSURLAR KARŞ.
960 01 MATRAHTAN İNDİRİLECEK GELİRLER KARŞ
960 01 0? SSK HAZİNE KATKISI PAYI KRŞ 127,74
961 MATRAHTAN İNDİRİLECEK UNSURLAR
961 01 MATRAHTAN İNDİRİLECEK GELİRLER
961 01 0? SSK HAZİNE KATKISI PAYI 127,74
Bu son kayıtla da, 2008 yılında bordro tahakkuku sırasında giderleştirdiğimiz ancak matrahtan indirmediğimiz hazine katkısı tutarının, 2009 yılında gelir hesaplarına alındığı halde matraha eklenmemesi sağlanmış olacaktır.
Bu arada, nasıl olsa tutar belli diye düşünüp, hazine katkı payının Aralık 2008 döneminde bordro tahakkukunun yapılması sırasında gelire alınmasını düşünen ve öneren meslektaşlarımız da vardır. İlk bakışta bu düşünce, doğru matrahı elde etmek için mantıklı gibi gerebilir ama, yukarıda alıntılanan gelir tablosu ilkesi, tutarı kesinlikle bilinse ve elde edilmesi kesin dahi olsa, henüz o dönemde elde edilmemiş olan bir gelirin kayda alınmasını ve mali tabloda gösterilmesini kabul etmemektedir. Bu kesin bir kuraldır.
Bu nedenle, gelir kaydının, gelirin elde edildiği dönemde, yani Ocak 2009 da yapılması zorunludur.
2) PRİMİN VADESİNDE ÖDENMEMESİ NEDENİYLE HAZİNE KATKISINA HAK KAZANILAMAMASI HALİ (Sadece SSK primleri göz önüne alınmış, diğer unsurlar ihmal edilmiştir.)
İşletmenin, Aralık SSK primini vadesinde ödeyememesi durumunda, hazine katkısı hakkı yitirileceğinden, gelir kaydedilecek bir durum kalmamış olacaktır.
Ancak, bu durum ortaya çıktığında (ki bu durum Ocak 2009 sonunda ortaya çıkacaktır, o tarihte de herkes Aralık 2008 kayıtlarını kapatmamış durumdadır.) Aralık 2008 kayıtlarına geri dönülüp, 31.12.2008 de düşülen Nazım Hesap kaydının değiştirilmesi gerekecektir. Çünkü, artık tahakkuk eden prim tutarının tamamı, yasa gereği KKEG durumuna girecektir.
Arkadaşlar benim de şahsi fikrim 6xx nolu hesapların kullanılması pek mantıklı gelmiyor. herkesin görüşünü okudum.Kafamız daha da karıştı ama bana gider hesabını alacaklandırmak çok daha mantıklı geldi. Diğer arkadaşlar da görüşlerini belirtirlerse faydalanırız.Hatta örnekleriyle rakamlarıyla yazarlarsa daha iyi fikir sahibi oluruz.Herkese iyi çalışmalar..