merhabalar..ar-pe projesi kapsamında çalışmamız var..bununla ilgli teşviklerden yaralanıyoruz....kafama takılan konu ar-ge personeli için %80 indirim yaptığım gelir vergisi kısmını ücret bodrosunda nasıl göstereceğim ve bu %80 lik indirilen gelir vergisi teşviğini gelir hesabına işlemem gerekiyormu..602 hesabı gibi..buna dair tebliğ ve yazıları okudum fakat indirimin gelire yazılıp yazılmayacağını tam olarak yazan bir yere rastlamadım.
Ar-Ge Teşviğinin Muhasebe Kaydı
- Konbuyu başlatan neslisah
- Başlangıç tarihi
Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi Yöntemleri Ve Örnekler
Devlet teşvikleri iş hayatının çeşitli dönemlerinde, çeşitli şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Parasal teşvikler, parasal olmayan teşvikler, yatırım teşvikleri, istihdam teşvikleri, kalkınmada öncelikli yörelere ilişkin teşvikler v.b. adlarla anılmaktadır.
Teşvikler her zaman işverene yönelik olmayabilir. İşverene yönelik teşvikler dışında çalışanlara yönelik uygulanan teşvikler mevcuttur. 5746 sayılı yasa kapsamında yer alan Ar&Ge Teşviği içerisinde bulunan Gelir Vergisi Stopajı desteğini bu kapsamda değerlendirebiliriz.
Değişik adlarda tanımlanan teşviklerden istihdam teşvikleri çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. 5746 sayılı yasa kapsamında yer alan Ar&Ge Teşviği içerisinde bulunan Sigorta Prim Desteğini ve Gelir Vergisi Stopajı desteğini, 5763 sayılı yasayla birlikte getirilen Özürlülerin Çalıştırılması Teşviği, 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınların istihdamı, Prim oranlarına Devlet katkısı gibi teşvikler incelenerek muhasebe kayıtlarının nasıl yapılacağı sorusuna yanıt bulmaya çalışacağız.
Devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesinde Sermaye Yaklaşımı ve Gelir Yaklaşımı olmak üzere iki temel yaklaşım mevcuttur. Devlet teşviğinin elde edilme şekli teşviğin muhasebeleştirilmesi yöntemine etki etmez.
Devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesi yaklaşımları TMS 20’de ayrıntılı olarak anlatılmaktadır. Sermaye yaklaşımının temel dayandığı gerekçeyi, “Kazanılmış bir gelir olmamaları, aksine herhangi bir maliyeti olmaksızın devlet tarafından sağlanan teşviği temsil etmeleri nedeniyle, devlet teşviklerine gelir tablosunda yer verilmemelidir.(1)” şeklinde özetleyebiliriz. Gelir yaklaşımının temel dayandığı gerekçeyi, “Devlet teşvikleri, hissedarlar dışındaki bir kaynaktan elde edilmiş olmaları nedeniyle, doğrudan özkaynak olarak kaydedilmemeli, fakat uygun dönemlerde gelir olarak finansal tablolara yansıtılmalıdır.(2)” şeklinde özetleyebiliriz.
Devlet teşviğiyle ilgili maliyet ve harcamalar finansal tabloların düzenlendiği dönemlerde tespit edilerek kayıtlara yansıtılması kolay bir uygulamadır. Amortismana tabi varlıkların teşviğinde ilgili dönem amortisman tutarları teşvik tutarı olarak değerlendirilmelidir. Gelecek dönemlere ilişkin teşvikler söz konusu olduğunda kayıt düzeni belli oran ve tutar hesaplamaları yapılarak ilgili dönem teşvik tutarlar hesaplanarak kayıtlara alınmalıdır.
Devlet teşvikleri TMS 20’de, Parasal Olmayan Devlet Teşvikleri, Parasal Devlet Teşvikleri olarak değerlendirilmiştir. Devlet teşvikleri, Varlıklara ilişkin teşviklerin sunumu, gelire ilişkin teşviklerin sunumu olarak iki başlık altında irdelenmiştir.
Gelire ilişkin teşviklerin sunumunda gelire ilişkin teşvikler gelir tablosunda 649 Diğer Gelirler genel başlığı altında gösterilebileceği gibi, ilgili giderlerden düşülerek gösterilebilir.
Kanaatimce, Devlet teşviği alınmaması durumunda ilgili harcamalara katlanılacağı durumlarda gider hesabından düşülerek sadeleştirme yapmak yerine 649 Diğer Gelirler hesabı altında göstermek daha uygundur. Eğer Devlet teşviği almadığımız zaman böyle bir harcamamız olmayacaksa ilgili gider hesabından düşülerek sadeleştirmek uygun olabilir.
Gerek 5746 sayılı yasa kapsamında yer alan Ar&Ge Teşviği içerisinde bulunan Sigorta Prim Desteğini ve Gelir Vergisi Stopajı desteğini, gerek 5763 sayılı yasayla birlikte getirilen İstihdam Teşviğini örneklerle irdeleyeceğiz.
5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Kapsamında Sigorta Prim Desteği ve Gelir Vergisi Stopajı Desteği Muhasebeleştirilmesi
Sigorta Prim Desteği
31.Temmuz.2008 tarihli yönetmelikte belirtildiği üzere TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve Yenilik projelerinde çalışan Ar-Ge personeli ve destek personellerine yönetmeliğin 5.maddesi kapsamında yaptıkları işler için ödenen ücretleri üzerinden hesaplanacak sigorta primi işveren hissesinin yarısı, beş yılı aşmamak üzere Maliye Bakanlığı Bütçesinden konulacak ödenekten karşılanacaktır.
İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanacak olan destek personelinin tam zaman eşdeğer sayısı tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşamaz. Küsüratlı sayılar tama iblağ edilir. Destek personeli sayısının tam zamanlı Ar-Ge personelinin %10’unu aşması durumunda ücreti en düşük destek personelinden başlanarak işlem yapılır. Destek personellerinin ücretlerinin aynı olması durumunda işveren istediği personel için uygulama yapabilir.
İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanmak için kanunda aranan şartlar taşındığında 31.Temmuz.2008 tarihli yönetmeliğin ilgili maddeleri gereğince destekten yaralanmaya hak kazanıldığına ilişkin ilgili kurum, kuruluş veya denetimle görevli şirket tarafından düzenlenen belgenin alındığı tarihten itibaren yararlanılır.
Bir başka şart, Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin ilgili Sigorta Kurumuna zamanında verilmiş olması gerekmektedir. Süresinden sonra verilmesi durumunda Sigorta Primi Desteğinden yararlanılamaz.
Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin süresinde verilmesi halinde işveren primi hissesinin yarısının işveren tarafından yatırılıp yatırılmadığına bakılmaksızın diğer yarısı Maliye Bakanlığınca konulan ödenekten karşılanır.
İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanacak her bir personel yukarda belirtilen şartları taşımak kaydıyla Sosyal Güvenlik Kurumuna bu kapsamda bildirildiği tarihten itibaren 5 yıl süreyle bu haktan yararlanılır. Hiçbir sebeple 5 yıllık sürenin üzerine çıkılamaz.
Toplu iş sözleşmesine istinaden ücret farkı ödenmesine karar verilmesi ve Ar-Ge Yenilik Projeleri kapsamında çalışmalara ilişkin ücret farklarına ait Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihi takip eden ay sonuna kadar Kuruma verilmesi durumunda İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanılır.
Kanun kapsamına giren sigortalılara ücret dışında yapılan ödemeler, Kanun kapsamında düzenlenen Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde yer alan kazanca dahil edilmez. Bu ödemeler destek kapsamına girmeyen Aylık Prim ve Hizmet Belgesi düzenlenerek ayrıca verilir.
Bu kapsamda değerlendirilen Sigortalılar için verilen Aylık Prim ve Hizmet Belgesi için Damga Vergisi alınmaz.
Örnek 1:
A firması yukarda belirtilen şartları yerine getirerek ilgili ayda Ar-Ge Projesi kapsamında çalışan personeller için 3.000 YTL ücret tahakkuk ettirmiştir. İşyeri tehlike derecesi dikkate alındığında işveren sigorta prim oranı %20.dir. İşveren Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin süresi içerisinde ilgili Sigorta Müdürlüğüne vermiştir.
1. Gelir Yaklaşımı Diğer Gelirler Hesabının Kullanılmasına göre muhasebe Kaydı
750 Ar-Ge Giderleri Hs. 3.600,-
750 100 Personel Giderleri Hs.
750 100 101 Personel Ücretleri Hs. 3.000,-
750 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 600,-
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 387,-
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 1,020,-
381 Gider Tahakkukları Hs.* 2.193,-
381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 300,-
649 Diğer Gelirler Hs. 300,-
649 200 Sigorta Primi İşveren Payı Teşviği Hs.
649 200 5746 Sigorta Primi İşveren Payı Teşviği Hs.
İşveren Sigorta Primi %50 Devlet Desteği Kaydı
2. Gelir Yaklaşımı Sadeleştirme Yönteminin Kullanılmasına göre Muhasebe Kaydı
750 Ar-Ge Giderleri Hs. 3.600,-
750 100 Personel Giderleri Hs.
750 100 101 Personel Ücretleri Hs. 3.000,-
750 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 600,-
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 387,-
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 1,020,-
381 Gider Tahakkukları Hs.* 2.193,-
381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 300,-
750 Ar-Ge Giderleri Hs. 300,-
750 100 Personel Giderleri Hs.
750 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs
İşveren Sigorta Primi %50 Devlet Desteği Kaydı
3. Sermaye Yaklaşımı Kullanılması Yöntemine Göre Muhasebe Kaydı
750 Ar-Ge Giderleri Hs. 3.600,-
750 100 Personel Giderleri Hs.
750 100 101 Personel Ücretleri Hs. 3.000,-
750 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 600,-
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 387,-
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 1,020,-
381 Gider Tahakkukları Hs.* 2.193,-
381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 300,-
549 Özel Fonlar Hs. 300,-
549 50 Ortak Dışı İşlemler Fonu Hs.
549 50 5746 Sigorta Primi İşveren Payı Desteği Hs
İşveren Sigorta Primi %50 Devlet Desteği Kaydı
Örnek 2:
A firması yukarda belirtilen şartları yerine getirerek ilgili ayda Ar-Ge Projesi kapsamında çalışan personeller için 3.000 YTL ücret tahakkuk ettirmiştir. İşyeri tehlike derecesi dikkate alındığında işveren sigorta prim oranı %20.dir. İşveren Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin süresi içerisinde ilgili Sigorta Müdürlüğüne vermemiştir.
İşveren Aylık Prim ve Hizmet Belgesini süresinde vermediği için Sigorta Primi İşveren Desteğinden yararlanamayacaktır ve sadece aşağıdaki muhasebe kaydı yapılacaktır.
* Ücretler ilgili ayda tahakkuk ettirilerek bir sonraki ayda ödendiği varsayımıyla 381 hesap kullanılmıştır. İlgili ayda hesaplanıp ödenmiş olması durumunda 335 hesap kullanılacaktır.
750 Ar-Ge Giderleri Hs. 3.600,-
750 100 Personel Giderleri Hs.
750 100 101 Personel Ücretleri Hs. 3.000,-
750 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 600,-
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 387,-
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 1,020,-
381 Gider Tahakkukları Hs.* 2.193,-
381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
3.2. Gelir Vergisi Stopajı Desteği
31.Temmuz 2008 tarihli yönetmeliğin 10.maddesine göre, TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge Yenilik Projeleri kapsamında işletmelerde çalışan Ar-Ge ve Destek Personelilinin; bu çalışmaları kapsamında elde ettikleri ücretlerinin doktoralı olanlar için %90’ı, diğerleri için %80’i gelir vergisinden müstesnadır. Bu istisnanın hesaplamasında, bu kapsamdaki personelin Ar-Ge ve Yenlik faaliyetlerine ayırdıkları zamanın toplam zamanına oranı dikkate alınır.
Gelir Vergisi İstisnasından yararlanacak olan destek personelinin tam zaman eşdeğer sayısı tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşamaz. Küsüratlı sayılar tama iblağ edilir. Destek personeli sayısının tam zamanlı Ar-Ge personelinin %10’unu aşması durumunda ücreti en düşük destek personelinden başlanarak işlem yapılır. Destek personellerinin ücretlerinin aynı olması durumunda işveren istediği personel için uygulama yapabilir.
Teşvik uygulamasında, istisna, Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri kapsamında çalışmaya ilişkin ücret matrahına uygulanır ve sadece vergiye tabi ücret üzerinden tevkif edilen tutar muhtasar beyannameye yansıtılır. Muhtasar beyanname ekinde, istisnadan yararlandırılan ücretlilere ilişkin olarak Maliye Bakanlığınca belirlenecek olan bildirim işverenlerce doldurulur ve bağlı bulunduğu vergi dairesine verilir.
Örnek 3:
A firması yukarda belirtilen şartları yerine getirerek ilgili ayda Ar-Ge Projesi kapsamında çalışan personeller için 3.000 YTL ücret tahakkuk ettirmiştir. İşyeri tehlike derecesi dikkate alındığında işveren sigorta prim oranı %20.dir. İşveren Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin süresi içerisinde ilgili Sigorta Müdürlüğüne vermiştir. Kapsamda çalışanlardan bir tanesi Doktoralı olup ücreti tutarı 1.000 YTL. dir.
Örneğin çözümünde yukarıdaki yaklaşımlardan hangisi kullanılırsa kullanılsın mevcut kayıtlar yapıldıktan sonra ek olarak aşağıdaki kayıt yapılacaktır.
Personel Ücreti Üzerinden Hesaplanacak Gelir Vergisi Stopajı Desteği Hesabı
Personel Ücreti SSK Primi G. Vergi Gelir V. Destek Destek
Matrahı Stopajı Oranı Tutarı
Doktoralı 1.000,- 140,- 860,- 129,- %90 116,10
Diğer 2.000,- 280,- 1.720,- 258,- %80 206,40
Toplam 3.000,- 320,- 2.580,- 387,- 322,50
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 322,50
335 Personele Borçlar Hs. 322,50
335 90 Personele Diğer Borçlar Hs.
335 90 100 5746 Say.Kan.Gel.Verg.Stopajı Desteği Hs.
Gelir Vergisi Stopajı Desteği Kaydı
Gerek 2.1. Maddede değerlendirdiğimiz Sigorta Prim Desteği uygulamasının takibinde ve gerek, 2.2. Maddede değerlendirdiğimiz Gelir Vergisi Stopajı Desteği uygulamasının hesaplanması ve takibinde Ek.1’de bulunan bordro kullanılabilir.
4.1. Özürlülerin Çalıştırılması
5763 sayılı kanun Madde.2 ile 4857 sayılı İş Kanununun 30.Maddesinde yapılan düzenleme şöyledir: Özel sektör işverenlerince bu madde kapsamında çalıştırılan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tabi özürlü sigortalılar ile 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen korumalı işyerlerinde çalıştırılan özürlü sigortalıların, aynı Kanunun 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesiyle belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı, kontenjan fazlası özürlü çalıştıran, yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir özürlü için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi Hazinece karşılanır. İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 506 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Bu fıkraya göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Hazinece Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir. Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken belirlenir.
Örnek 4:
A işletmesinde .. ayında 105 personel çalışmaktadır. Çalışan personellerden 4 tanesi 4857 sayılı İş Kanununun 30.Maddesine göre özürlü kapsamında işlem görmektedir. Özürlülerden 3 tanesi asgari ücret almaktadır ve diğerinin ücreti 800.YTL.’dir. İşyeri tehlike derecesi dikkate alındığında işveren sigorta prim oranı %20.dir.
5763 Sayılı Yasaya göre Yararlanılacak Özürlü Çalışan Sigortalı
Sigota Primi İşveren Payı Teşviği Hesaplama Tablosu
Personel Ücreti SSK Primi SSK Prim Teşvik Teşvik
İşveren Payı Teşviğine esas Oranı Tutarı Tutar
Kontenjan 800,00 160,00 127,74 %100 127,74
Kontenjan 1.277,40 255,48 255,48 %100 255,48
(638,70 x 2)
Kont.Fazlası 638,70 127,74 127,74 %50 63,87
Toplam: 2.716,10 543,22 510,96 447,09
1. Gelir Yaklaşımı Diğer Gelirler Hesabının Kullanılmasına göre muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 3.259,32
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 2.716,10
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 543,22
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 350,38
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 923,48
381 Gider Tahakkukları Hs.* 1.985,46,- 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 447,09
649 Diğer Gelirler Hs. 447,09
649 200 Sigorta Primi İşveren Payı Teşviği Hs.
649 200 14857 Sigorta Primi İşv.Payı Özürlü Teşv. Hs. 383,22
649 200 54857 Sigorta Primi İşv.Payı Özürlü Teşv. Hs. 63,87
İşveren Sigorta Primi Özürlü Teşviği Kaydı
19.08.2008 tarih, 2008-77 Genelgenin 2.3 maddesinde belirtildiği üzere Özürlü Kontenjanı Kapsamında çalışanlar için verilen kod 14857, Özürlü kontenjanı dışında çalışanlar için verilen kod 54857 dir. Hesap planında bu kodlara yer verilerek bağlantı kurulmasını kolaylaştırmak amaçlanmıştır.
2. Gelir Yaklaşımı Sadeleştirme Yönteminin Kullanılmasına göre Muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 3.259,32
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 2.716,10
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 543,22
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 350,38
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 923,48
381 Gider Tahakkukları Hs.* 1.985,46,- 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 447,09
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 447,09
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs
İşveren Sigorta Primi Özürlü Teşviği Kaydı
3. Sermaye Yaklaşımı Kullanılması Yöntemine Göre Muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 3.259,32
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 2.716,10
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 543,22
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 350,38
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 923,48
381 Gider Tahakkukları Hs.* 1.985,46,- 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 447,09
549 Özel Fonlar Hs. 447,09
549 50 Ortak Dışı İşlemler Fonu Hs.
549 50 14857 Sigorta Primi İşv.Payı Özürlü Teşv. Hs. 383,22
549 50 54857 Sigorta Primi İşv.Payı Özürlü Teşv. Hs. 63,87
İşveren Sigorta Primi Özürlü Teşviği Kaydı
4.2. 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınların istihdamı.
5763 sayılı kanun madde 20 ile4447 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici 7 nci madde eklenmiştir, ilgili Maddeye göre: 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınlardan; bu maddenin yürürlük tarihinden önceki altı aylık dönemde prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olması şartıyla, bu maddenin yürürlük tarihinden önceki bir yıllık dönemde işyerine ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar için; 506 sayılı Kanunun 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin;
a) Birinci yıl için yüzde yüzü,
b) İkinci yıl için yüzde sekseni,
c) Üçüncü yıl için yüzde altmışı,
d) Dördüncü yıl için yüzde kırkı,
e) Beşinci yıl için yüzde yirmisi,
İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır.
İşveren hissesine ait primlerin İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 506 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Bu maddeye göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, İşsizlik Sigortası Fonundan Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir.
Bu madde hükümleri;
a) 1/10/2003 tarihinden sonra özelleştirme kapsamında devir alınan işyerleri hariç olmak üzere, mevcut ve faaliyette bulunan işyerlerinin devredilmesi, birleşmesi, bölünmesi veya nevi değiştirmesi gibi hallerde yeni işe başlama olarak değerlendirilmez.
b) Mevcut bir işyerinin kapatılarak; değişik bir ad veya unvan ya da bir iş birimi olarak aynı faaliyette açılması veya çalışan sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde, bu işyerleri hakkında uygulanmaz.
c) Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına neden olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler hakkında uygulanmaz.
d) 506 sayılı Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işyerleri hakkında bir yıl süreyle uygulanmaz.
e) 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan hizmet ve yapım konulu işyerlerine yönelik işyerleri hakkında uygulanmaz.
f) Kamu idareleri işyerleri hakkında uygulanmaz.
g) 506 sayılı Kanuna göre sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ile yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmaz.
İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz.
Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan işverenler; aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenir.
Örnek 5:
A işletmesinde .. ayı öncesinde 110 işçi çalışmakta iken ilgili ayda 5763 sayılı yasanın 20 maddesi kapsamında 3 yeni personel alınmıştır. Çalışan personellerden 2 tanesi asgari ücret almaktadır ve diğerinin ücreti 800.YTL.’dir. İşyeri tehlike derecesi dikkate alındığında işveren sigorta prim oranı %20.dir.
5763 Sayılı Yasaya göre “18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınların istihdamı” kapsamında
Sigota Primi İşveren Payı Teşviği Hesaplama Tablosu
Personel Ücreti SSK Primi SSK Prim Teşvik Teşvik
İşveren Payı Teşviğine esas Oranı Tutarı Tutar
Kapsamda 800,00 160,00 127,74 %100 127,74
Kapsamda 1.277,40 255,48 255,48 %100 255,48
(638,70 x 2)
Toplam: 2.077,40 415,48 383,22 383,22
1. Gelir Yaklaşımı Diğer Gelirler Hesabının Kullanılmasına göre muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 2.492,88
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 2.077,40
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 415,48
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 267,99
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 706,32
381 Gider Tahakkukları Hs.* 1.518,57,- 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 383,22
649 Diğer Gelirler Hs. 383,22
649 200 Sigorta Primi İşveren Payı Teşviği Hs.
649 200 4447 Sig.Primi İşv.Payı 18-29 Yaş Teşviği Hs.
İşveren Sigorta Primi 18-29 Yaş Teşviği Kaydı
01.08.2008 tarih, 2008-73 Genelgenin 2.1.4 maddesinde belirtildiği üzere “18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınların istihdamı” Kapsamında çalışanlar için verilen kod 4447’dir. Hesap planında bu koda yer verilerek bağlantı kurulmasını kolaylaştırmak amaçlanmıştır.
2. Gelir Yaklaşımı Sadeleştirme Yönteminin Kullanılmasına göre Muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 2.492,88
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 2.077,40
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 415,48
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 267,99
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 706,32
381 Gider Tahakkukları Hs.* 1.518,57,- 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 383,22
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 383,22
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs
İşveren Sigorta Primi 18-29 Yaş Teşviği Kaydı
3. Sermaye Yaklaşımı Kullanılması Yöntemine Göre Muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 2.492,88
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 2.077,40
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 415,48
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 267,99
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 706,32
381 Gider Tahakkukları Hs.* 1.518,57,- 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 383,22
549 Özel Fonlar Hs. 383,22
549 50 Ortak Dışı İşlemler Fonu Hs.
549 50 4447 Sig.Primi İşv.Payı 18-29 Yaş Teşviği Hs.
İşveren Sigorta Primi 18-29 Yaş Teşviği Kaydı
4.3. Prim oranları ve Devlet katkısı
5763 sayılı kanun Madde.2 MADDE 24 – 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki (ı) bendi eklenmiştir.
“ı) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerinin, bu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır. İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermeleri, sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarı yasal süresinde ödemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması şarttır. Ancak Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendiren işverenler ile 29/7/2003 tarihli ve 4958 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna göre yapılandıran işverenler bu tecil ve taksitlendirme ile yapılandırmaları devam ettiği sürece bu fıkra hükmünden yararlandırılır. Bu fıkra hükümleri Kamu idareleri işyerleri ile bu Kanuna göre sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ve yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmaz. Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu fıkrayla düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan işverenler aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. Bu Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işverenler bir yıl süreyle bu fıkrayla sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken belirlenir.”
Örnek 6:
A işletmesinde .. ayı öncesinde 10 işçi çalışmaktadır. Çalışan personellerden 2 tanesi asgari ücret almaktadır ve diğerlerinin ücreti kişi başı 1.000.YTL.’dir. İşyeri tehlike derecesi dikkate alındığında işveren sigorta prim oranı %20.dir.
5763 Sayılı Yasaya göre “Prim oranları ve Devlet katkısı” kapsamında
Sigota Primi İşveren Payı Teşviği Hesaplama Tablosu
Personel Ücreti SSK Primi SSK Prim Teşvik Teşvik
İşveren Payı Teşviğine esas Oranı Tutarı Tutar
Asgari Ücretli 1.277,40 255,48 1.277,40 %5 63,87
(638,70 x 2)
Diğer Ücretli 8.000,00 1.600,00 8.000,00 %5 400,00
1.000,- x 8
Toplam: 9.277,40 1.855,48 9,277,40 463,87
1. Gelir Yaklaşımı Diğer Gelirler Hesabının Kullanılmasına göre muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 11.132,88
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 9.277,40
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 1.855,48
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 1.196,79
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 3.154,32
381 Gider Tahakkukları Hs.* 6.781,77 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 463,87
649 Diğer Gelirler Hs. 463,87
649 200 Sigorta Primi İşveren Payı Teşviği Hs.
649 200 5763 Sig.Primi İşv.Payı Devlet Katkısı Teşviği Hs.
Sigorta Primleri Devlet Katkısı Teşviği Kaydı
2. Gelir Yaklaşımı Sadeleştirme Yönteminin Kullanılmasına göre Muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 11.132,88
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 9.277,40
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 1.855,48
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 1.196,79
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 3.154,32
381 Gider Tahakkukları Hs.* 6.781,77 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 463,87
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 463,87
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs
İşveren Sigorta Primi Özürlü Teşviği Kaydı
3. Sermaye Yaklaşımı Kullanılması Yöntemine Göre Muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 11.132,88
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 9.277,40
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 1.855,48
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 1.196,79
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 3.154,32
381 Gider Tahakkukları Hs.* 6.781,77 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 463,87
549 Özel Fonlar Hs. 463,87
549 50 Ortak Dışı İşlemler Fonu Hs.
549 50 5763 Sig.Primi İşv.Payı Devlet Katkısı Teşviği Hs.
İşveren Sigorta Primi Özürlü Teşviği Kaydı
4.4. Üç Teşviğe ilişkin bazı bilgiler
Her üç teşvikte işveren hisselerinin bir kısmı devlet tarafından karşılanmaktadır. 3.1. ve 3.2. maddelerde hesaplamaya esas alınacak tutar Sigorta Prim Tabanı ile sınırlandırılmışken 3.3. maddede yer alan teşvikte sınırlama konulmamıştır. Yani devlet tarafından karşılanacak olan 5 puanlık prim hesabına esas tutar içerisinde işçinin Sigorta Prim Taban-Tavanı arasındaki ücreti ve aldığı diğer eklentiler (İkramiye, Prim v.b.) üzerinden hesaplama yapılabilecektir.
Ortak tarafları Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin zamanında verilmiş olması ve İşverence ödenecek tutarın zamanında yatırılmış olmasıdır. Zamanında yatırılmayan işveren ödemelerinden kaynaklanan devlet katkı payı gecikmesi işverenden alınacaktır.
Teşviği içerisinde bulunan Sigorta Prim Desteğini ve Gelir Vergisi Stopajı desteğini, 5763 sayılı yasayla birlikte getirilen İstihdam Teşviğini inceleyerek örneklerle açıklamaya çalıştık.
Yapılan örneklerde hesaplama ayrıntılarına girilmeksizin, net anlaşılır sayılar kullanılmaya çalışılmıştır. Firmaların prim oranları ve durumlarına göre değişiklikler olmakla birlikte temel alınabilecek çalışmalar yapılmıştır.
Firmalar bahsedilen teşviklerden bir personel için sadece birisinden yararlanabileceklerdir. Bir kişi için aynı anda birden fazla teşvikten yararlanma imkanı bulunmamaktadır. Firmalar yapacakları hesaplamalara göre hangi teşvik kendileri için uygunsa ondan yararlanmak durumundadırlar.
Muhasebeleştirme yaklaşımlarından hangisinin kullanılacağı firmaların muhasebe politikalarına yön verenlerin tercihleri olacaktır.
Kaynak:Olgun CİHAN
SMMM
Devlet teşvikleri iş hayatının çeşitli dönemlerinde, çeşitli şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Parasal teşvikler, parasal olmayan teşvikler, yatırım teşvikleri, istihdam teşvikleri, kalkınmada öncelikli yörelere ilişkin teşvikler v.b. adlarla anılmaktadır.
Teşvikler her zaman işverene yönelik olmayabilir. İşverene yönelik teşvikler dışında çalışanlara yönelik uygulanan teşvikler mevcuttur. 5746 sayılı yasa kapsamında yer alan Ar&Ge Teşviği içerisinde bulunan Gelir Vergisi Stopajı desteğini bu kapsamda değerlendirebiliriz.
Değişik adlarda tanımlanan teşviklerden istihdam teşvikleri çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. 5746 sayılı yasa kapsamında yer alan Ar&Ge Teşviği içerisinde bulunan Sigorta Prim Desteğini ve Gelir Vergisi Stopajı desteğini, 5763 sayılı yasayla birlikte getirilen Özürlülerin Çalıştırılması Teşviği, 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınların istihdamı, Prim oranlarına Devlet katkısı gibi teşvikler incelenerek muhasebe kayıtlarının nasıl yapılacağı sorusuna yanıt bulmaya çalışacağız.
- Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi Yöntemleri
Devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesinde Sermaye Yaklaşımı ve Gelir Yaklaşımı olmak üzere iki temel yaklaşım mevcuttur. Devlet teşviğinin elde edilme şekli teşviğin muhasebeleştirilmesi yöntemine etki etmez.
Devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesi yaklaşımları TMS 20’de ayrıntılı olarak anlatılmaktadır. Sermaye yaklaşımının temel dayandığı gerekçeyi, “Kazanılmış bir gelir olmamaları, aksine herhangi bir maliyeti olmaksızın devlet tarafından sağlanan teşviği temsil etmeleri nedeniyle, devlet teşviklerine gelir tablosunda yer verilmemelidir.(1)” şeklinde özetleyebiliriz. Gelir yaklaşımının temel dayandığı gerekçeyi, “Devlet teşvikleri, hissedarlar dışındaki bir kaynaktan elde edilmiş olmaları nedeniyle, doğrudan özkaynak olarak kaydedilmemeli, fakat uygun dönemlerde gelir olarak finansal tablolara yansıtılmalıdır.(2)” şeklinde özetleyebiliriz.
Devlet teşviğiyle ilgili maliyet ve harcamalar finansal tabloların düzenlendiği dönemlerde tespit edilerek kayıtlara yansıtılması kolay bir uygulamadır. Amortismana tabi varlıkların teşviğinde ilgili dönem amortisman tutarları teşvik tutarı olarak değerlendirilmelidir. Gelecek dönemlere ilişkin teşvikler söz konusu olduğunda kayıt düzeni belli oran ve tutar hesaplamaları yapılarak ilgili dönem teşvik tutarlar hesaplanarak kayıtlara alınmalıdır.
Devlet teşvikleri TMS 20’de, Parasal Olmayan Devlet Teşvikleri, Parasal Devlet Teşvikleri olarak değerlendirilmiştir. Devlet teşvikleri, Varlıklara ilişkin teşviklerin sunumu, gelire ilişkin teşviklerin sunumu olarak iki başlık altında irdelenmiştir.
Gelire ilişkin teşviklerin sunumunda gelire ilişkin teşvikler gelir tablosunda 649 Diğer Gelirler genel başlığı altında gösterilebileceği gibi, ilgili giderlerden düşülerek gösterilebilir.
Kanaatimce, Devlet teşviği alınmaması durumunda ilgili harcamalara katlanılacağı durumlarda gider hesabından düşülerek sadeleştirme yapmak yerine 649 Diğer Gelirler hesabı altında göstermek daha uygundur. Eğer Devlet teşviği almadığımız zaman böyle bir harcamamız olmayacaksa ilgili gider hesabından düşülerek sadeleştirmek uygun olabilir.
Gerek 5746 sayılı yasa kapsamında yer alan Ar&Ge Teşviği içerisinde bulunan Sigorta Prim Desteğini ve Gelir Vergisi Stopajı desteğini, gerek 5763 sayılı yasayla birlikte getirilen İstihdam Teşviğini örneklerle irdeleyeceğiz.
5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Kapsamında Sigorta Prim Desteği ve Gelir Vergisi Stopajı Desteği Muhasebeleştirilmesi
Sigorta Prim Desteği
31.Temmuz.2008 tarihli yönetmelikte belirtildiği üzere TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve Yenilik projelerinde çalışan Ar-Ge personeli ve destek personellerine yönetmeliğin 5.maddesi kapsamında yaptıkları işler için ödenen ücretleri üzerinden hesaplanacak sigorta primi işveren hissesinin yarısı, beş yılı aşmamak üzere Maliye Bakanlığı Bütçesinden konulacak ödenekten karşılanacaktır.
İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanacak olan destek personelinin tam zaman eşdeğer sayısı tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşamaz. Küsüratlı sayılar tama iblağ edilir. Destek personeli sayısının tam zamanlı Ar-Ge personelinin %10’unu aşması durumunda ücreti en düşük destek personelinden başlanarak işlem yapılır. Destek personellerinin ücretlerinin aynı olması durumunda işveren istediği personel için uygulama yapabilir.
İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanmak için kanunda aranan şartlar taşındığında 31.Temmuz.2008 tarihli yönetmeliğin ilgili maddeleri gereğince destekten yaralanmaya hak kazanıldığına ilişkin ilgili kurum, kuruluş veya denetimle görevli şirket tarafından düzenlenen belgenin alındığı tarihten itibaren yararlanılır.
Bir başka şart, Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin ilgili Sigorta Kurumuna zamanında verilmiş olması gerekmektedir. Süresinden sonra verilmesi durumunda Sigorta Primi Desteğinden yararlanılamaz.
Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin süresinde verilmesi halinde işveren primi hissesinin yarısının işveren tarafından yatırılıp yatırılmadığına bakılmaksızın diğer yarısı Maliye Bakanlığınca konulan ödenekten karşılanır.
İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanacak her bir personel yukarda belirtilen şartları taşımak kaydıyla Sosyal Güvenlik Kurumuna bu kapsamda bildirildiği tarihten itibaren 5 yıl süreyle bu haktan yararlanılır. Hiçbir sebeple 5 yıllık sürenin üzerine çıkılamaz.
Toplu iş sözleşmesine istinaden ücret farkı ödenmesine karar verilmesi ve Ar-Ge Yenilik Projeleri kapsamında çalışmalara ilişkin ücret farklarına ait Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihi takip eden ay sonuna kadar Kuruma verilmesi durumunda İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanılır.
Kanun kapsamına giren sigortalılara ücret dışında yapılan ödemeler, Kanun kapsamında düzenlenen Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde yer alan kazanca dahil edilmez. Bu ödemeler destek kapsamına girmeyen Aylık Prim ve Hizmet Belgesi düzenlenerek ayrıca verilir.
Bu kapsamda değerlendirilen Sigortalılar için verilen Aylık Prim ve Hizmet Belgesi için Damga Vergisi alınmaz.
Örnek 1:
A firması yukarda belirtilen şartları yerine getirerek ilgili ayda Ar-Ge Projesi kapsamında çalışan personeller için 3.000 YTL ücret tahakkuk ettirmiştir. İşyeri tehlike derecesi dikkate alındığında işveren sigorta prim oranı %20.dir. İşveren Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin süresi içerisinde ilgili Sigorta Müdürlüğüne vermiştir.
1. Gelir Yaklaşımı Diğer Gelirler Hesabının Kullanılmasına göre muhasebe Kaydı
750 Ar-Ge Giderleri Hs. 3.600,-
750 100 Personel Giderleri Hs.
750 100 101 Personel Ücretleri Hs. 3.000,-
750 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 600,-
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 387,-
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 1,020,-
381 Gider Tahakkukları Hs.* 2.193,-
381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 300,-
649 Diğer Gelirler Hs. 300,-
649 200 Sigorta Primi İşveren Payı Teşviği Hs.
649 200 5746 Sigorta Primi İşveren Payı Teşviği Hs.
İşveren Sigorta Primi %50 Devlet Desteği Kaydı
2. Gelir Yaklaşımı Sadeleştirme Yönteminin Kullanılmasına göre Muhasebe Kaydı
750 Ar-Ge Giderleri Hs. 3.600,-
750 100 Personel Giderleri Hs.
750 100 101 Personel Ücretleri Hs. 3.000,-
750 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 600,-
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 387,-
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 1,020,-
381 Gider Tahakkukları Hs.* 2.193,-
381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 300,-
750 Ar-Ge Giderleri Hs. 300,-
750 100 Personel Giderleri Hs.
750 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs
İşveren Sigorta Primi %50 Devlet Desteği Kaydı
3. Sermaye Yaklaşımı Kullanılması Yöntemine Göre Muhasebe Kaydı
750 Ar-Ge Giderleri Hs. 3.600,-
750 100 Personel Giderleri Hs.
750 100 101 Personel Ücretleri Hs. 3.000,-
750 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 600,-
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 387,-
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 1,020,-
381 Gider Tahakkukları Hs.* 2.193,-
381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 300,-
549 Özel Fonlar Hs. 300,-
549 50 Ortak Dışı İşlemler Fonu Hs.
549 50 5746 Sigorta Primi İşveren Payı Desteği Hs
İşveren Sigorta Primi %50 Devlet Desteği Kaydı
Örnek 2:
A firması yukarda belirtilen şartları yerine getirerek ilgili ayda Ar-Ge Projesi kapsamında çalışan personeller için 3.000 YTL ücret tahakkuk ettirmiştir. İşyeri tehlike derecesi dikkate alındığında işveren sigorta prim oranı %20.dir. İşveren Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin süresi içerisinde ilgili Sigorta Müdürlüğüne vermemiştir.
İşveren Aylık Prim ve Hizmet Belgesini süresinde vermediği için Sigorta Primi İşveren Desteğinden yararlanamayacaktır ve sadece aşağıdaki muhasebe kaydı yapılacaktır.
* Ücretler ilgili ayda tahakkuk ettirilerek bir sonraki ayda ödendiği varsayımıyla 381 hesap kullanılmıştır. İlgili ayda hesaplanıp ödenmiş olması durumunda 335 hesap kullanılacaktır.
750 Ar-Ge Giderleri Hs. 3.600,-
750 100 Personel Giderleri Hs.
750 100 101 Personel Ücretleri Hs. 3.000,-
750 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 600,-
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 387,-
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 1,020,-
381 Gider Tahakkukları Hs.* 2.193,-
381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
3.2. Gelir Vergisi Stopajı Desteği
31.Temmuz 2008 tarihli yönetmeliğin 10.maddesine göre, TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge Yenilik Projeleri kapsamında işletmelerde çalışan Ar-Ge ve Destek Personelilinin; bu çalışmaları kapsamında elde ettikleri ücretlerinin doktoralı olanlar için %90’ı, diğerleri için %80’i gelir vergisinden müstesnadır. Bu istisnanın hesaplamasında, bu kapsamdaki personelin Ar-Ge ve Yenlik faaliyetlerine ayırdıkları zamanın toplam zamanına oranı dikkate alınır.
Gelir Vergisi İstisnasından yararlanacak olan destek personelinin tam zaman eşdeğer sayısı tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşamaz. Küsüratlı sayılar tama iblağ edilir. Destek personeli sayısının tam zamanlı Ar-Ge personelinin %10’unu aşması durumunda ücreti en düşük destek personelinden başlanarak işlem yapılır. Destek personellerinin ücretlerinin aynı olması durumunda işveren istediği personel için uygulama yapabilir.
Teşvik uygulamasında, istisna, Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri kapsamında çalışmaya ilişkin ücret matrahına uygulanır ve sadece vergiye tabi ücret üzerinden tevkif edilen tutar muhtasar beyannameye yansıtılır. Muhtasar beyanname ekinde, istisnadan yararlandırılan ücretlilere ilişkin olarak Maliye Bakanlığınca belirlenecek olan bildirim işverenlerce doldurulur ve bağlı bulunduğu vergi dairesine verilir.
Örnek 3:
A firması yukarda belirtilen şartları yerine getirerek ilgili ayda Ar-Ge Projesi kapsamında çalışan personeller için 3.000 YTL ücret tahakkuk ettirmiştir. İşyeri tehlike derecesi dikkate alındığında işveren sigorta prim oranı %20.dir. İşveren Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin süresi içerisinde ilgili Sigorta Müdürlüğüne vermiştir. Kapsamda çalışanlardan bir tanesi Doktoralı olup ücreti tutarı 1.000 YTL. dir.
Örneğin çözümünde yukarıdaki yaklaşımlardan hangisi kullanılırsa kullanılsın mevcut kayıtlar yapıldıktan sonra ek olarak aşağıdaki kayıt yapılacaktır.
Personel Ücreti Üzerinden Hesaplanacak Gelir Vergisi Stopajı Desteği Hesabı
Personel Ücreti SSK Primi G. Vergi Gelir V. Destek Destek
Matrahı Stopajı Oranı Tutarı
Doktoralı 1.000,- 140,- 860,- 129,- %90 116,10
Diğer 2.000,- 280,- 1.720,- 258,- %80 206,40
Toplam 3.000,- 320,- 2.580,- 387,- 322,50
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 322,50
335 Personele Borçlar Hs. 322,50
335 90 Personele Diğer Borçlar Hs.
335 90 100 5746 Say.Kan.Gel.Verg.Stopajı Desteği Hs.
Gelir Vergisi Stopajı Desteği Kaydı
Gerek 2.1. Maddede değerlendirdiğimiz Sigorta Prim Desteği uygulamasının takibinde ve gerek, 2.2. Maddede değerlendirdiğimiz Gelir Vergisi Stopajı Desteği uygulamasının hesaplanması ve takibinde Ek.1’de bulunan bordro kullanılabilir.
- 5763 Sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Kapsamında İstihdamı Teşvik Uygulamaları ve Muhasebeleştirilmesi
4.1. Özürlülerin Çalıştırılması
5763 sayılı kanun Madde.2 ile 4857 sayılı İş Kanununun 30.Maddesinde yapılan düzenleme şöyledir: Özel sektör işverenlerince bu madde kapsamında çalıştırılan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tabi özürlü sigortalılar ile 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen korumalı işyerlerinde çalıştırılan özürlü sigortalıların, aynı Kanunun 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesiyle belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı, kontenjan fazlası özürlü çalıştıran, yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir özürlü için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi Hazinece karşılanır. İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 506 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Bu fıkraya göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Hazinece Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir. Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken belirlenir.
Örnek 4:
A işletmesinde .. ayında 105 personel çalışmaktadır. Çalışan personellerden 4 tanesi 4857 sayılı İş Kanununun 30.Maddesine göre özürlü kapsamında işlem görmektedir. Özürlülerden 3 tanesi asgari ücret almaktadır ve diğerinin ücreti 800.YTL.’dir. İşyeri tehlike derecesi dikkate alındığında işveren sigorta prim oranı %20.dir.
5763 Sayılı Yasaya göre Yararlanılacak Özürlü Çalışan Sigortalı
Sigota Primi İşveren Payı Teşviği Hesaplama Tablosu
Personel Ücreti SSK Primi SSK Prim Teşvik Teşvik
İşveren Payı Teşviğine esas Oranı Tutarı Tutar
Kontenjan 800,00 160,00 127,74 %100 127,74
Kontenjan 1.277,40 255,48 255,48 %100 255,48
(638,70 x 2)
Kont.Fazlası 638,70 127,74 127,74 %50 63,87
Toplam: 2.716,10 543,22 510,96 447,09
1. Gelir Yaklaşımı Diğer Gelirler Hesabının Kullanılmasına göre muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 3.259,32
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 2.716,10
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 543,22
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 350,38
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 923,48
381 Gider Tahakkukları Hs.* 1.985,46,- 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 447,09
649 Diğer Gelirler Hs. 447,09
649 200 Sigorta Primi İşveren Payı Teşviği Hs.
649 200 14857 Sigorta Primi İşv.Payı Özürlü Teşv. Hs. 383,22
649 200 54857 Sigorta Primi İşv.Payı Özürlü Teşv. Hs. 63,87
İşveren Sigorta Primi Özürlü Teşviği Kaydı
19.08.2008 tarih, 2008-77 Genelgenin 2.3 maddesinde belirtildiği üzere Özürlü Kontenjanı Kapsamında çalışanlar için verilen kod 14857, Özürlü kontenjanı dışında çalışanlar için verilen kod 54857 dir. Hesap planında bu kodlara yer verilerek bağlantı kurulmasını kolaylaştırmak amaçlanmıştır.
2. Gelir Yaklaşımı Sadeleştirme Yönteminin Kullanılmasına göre Muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 3.259,32
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 2.716,10
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 543,22
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 350,38
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 923,48
381 Gider Tahakkukları Hs.* 1.985,46,- 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 447,09
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 447,09
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs
İşveren Sigorta Primi Özürlü Teşviği Kaydı
3. Sermaye Yaklaşımı Kullanılması Yöntemine Göre Muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 3.259,32
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 2.716,10
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 543,22
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 350,38
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 923,48
381 Gider Tahakkukları Hs.* 1.985,46,- 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 447,09
549 Özel Fonlar Hs. 447,09
549 50 Ortak Dışı İşlemler Fonu Hs.
549 50 14857 Sigorta Primi İşv.Payı Özürlü Teşv. Hs. 383,22
549 50 54857 Sigorta Primi İşv.Payı Özürlü Teşv. Hs. 63,87
İşveren Sigorta Primi Özürlü Teşviği Kaydı
4.2. 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınların istihdamı.
5763 sayılı kanun madde 20 ile4447 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici 7 nci madde eklenmiştir, ilgili Maddeye göre: 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınlardan; bu maddenin yürürlük tarihinden önceki altı aylık dönemde prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olması şartıyla, bu maddenin yürürlük tarihinden önceki bir yıllık dönemde işyerine ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar için; 506 sayılı Kanunun 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin;
a) Birinci yıl için yüzde yüzü,
b) İkinci yıl için yüzde sekseni,
c) Üçüncü yıl için yüzde altmışı,
d) Dördüncü yıl için yüzde kırkı,
e) Beşinci yıl için yüzde yirmisi,
İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır.
İşveren hissesine ait primlerin İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 506 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Bu maddeye göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, İşsizlik Sigortası Fonundan Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir.
Bu madde hükümleri;
a) 1/10/2003 tarihinden sonra özelleştirme kapsamında devir alınan işyerleri hariç olmak üzere, mevcut ve faaliyette bulunan işyerlerinin devredilmesi, birleşmesi, bölünmesi veya nevi değiştirmesi gibi hallerde yeni işe başlama olarak değerlendirilmez.
b) Mevcut bir işyerinin kapatılarak; değişik bir ad veya unvan ya da bir iş birimi olarak aynı faaliyette açılması veya çalışan sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde, bu işyerleri hakkında uygulanmaz.
c) Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına neden olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler hakkında uygulanmaz.
d) 506 sayılı Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işyerleri hakkında bir yıl süreyle uygulanmaz.
e) 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan hizmet ve yapım konulu işyerlerine yönelik işyerleri hakkında uygulanmaz.
f) Kamu idareleri işyerleri hakkında uygulanmaz.
g) 506 sayılı Kanuna göre sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ile yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmaz.
İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz.
Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan işverenler; aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenir.
Örnek 5:
A işletmesinde .. ayı öncesinde 110 işçi çalışmakta iken ilgili ayda 5763 sayılı yasanın 20 maddesi kapsamında 3 yeni personel alınmıştır. Çalışan personellerden 2 tanesi asgari ücret almaktadır ve diğerinin ücreti 800.YTL.’dir. İşyeri tehlike derecesi dikkate alındığında işveren sigorta prim oranı %20.dir.
5763 Sayılı Yasaya göre “18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınların istihdamı” kapsamında
Sigota Primi İşveren Payı Teşviği Hesaplama Tablosu
Personel Ücreti SSK Primi SSK Prim Teşvik Teşvik
İşveren Payı Teşviğine esas Oranı Tutarı Tutar
Kapsamda 800,00 160,00 127,74 %100 127,74
Kapsamda 1.277,40 255,48 255,48 %100 255,48
(638,70 x 2)
Toplam: 2.077,40 415,48 383,22 383,22
1. Gelir Yaklaşımı Diğer Gelirler Hesabının Kullanılmasına göre muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 2.492,88
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 2.077,40
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 415,48
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 267,99
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 706,32
381 Gider Tahakkukları Hs.* 1.518,57,- 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 383,22
649 Diğer Gelirler Hs. 383,22
649 200 Sigorta Primi İşveren Payı Teşviği Hs.
649 200 4447 Sig.Primi İşv.Payı 18-29 Yaş Teşviği Hs.
İşveren Sigorta Primi 18-29 Yaş Teşviği Kaydı
01.08.2008 tarih, 2008-73 Genelgenin 2.1.4 maddesinde belirtildiği üzere “18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınların istihdamı” Kapsamında çalışanlar için verilen kod 4447’dir. Hesap planında bu koda yer verilerek bağlantı kurulmasını kolaylaştırmak amaçlanmıştır.
2. Gelir Yaklaşımı Sadeleştirme Yönteminin Kullanılmasına göre Muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 2.492,88
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 2.077,40
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 415,48
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 267,99
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 706,32
381 Gider Tahakkukları Hs.* 1.518,57,- 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 383,22
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 383,22
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs
İşveren Sigorta Primi 18-29 Yaş Teşviği Kaydı
3. Sermaye Yaklaşımı Kullanılması Yöntemine Göre Muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 2.492,88
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 2.077,40
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 415,48
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 267,99
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 706,32
381 Gider Tahakkukları Hs.* 1.518,57,- 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 383,22
549 Özel Fonlar Hs. 383,22
549 50 Ortak Dışı İşlemler Fonu Hs.
549 50 4447 Sig.Primi İşv.Payı 18-29 Yaş Teşviği Hs.
İşveren Sigorta Primi 18-29 Yaş Teşviği Kaydı
4.3. Prim oranları ve Devlet katkısı
5763 sayılı kanun Madde.2 MADDE 24 – 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki (ı) bendi eklenmiştir.
“ı) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerinin, bu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır. İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermeleri, sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarı yasal süresinde ödemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması şarttır. Ancak Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendiren işverenler ile 29/7/2003 tarihli ve 4958 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna göre yapılandıran işverenler bu tecil ve taksitlendirme ile yapılandırmaları devam ettiği sürece bu fıkra hükmünden yararlandırılır. Bu fıkra hükümleri Kamu idareleri işyerleri ile bu Kanuna göre sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ve yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmaz. Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu fıkrayla düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan işverenler aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. Bu Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işverenler bir yıl süreyle bu fıkrayla sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken belirlenir.”
Örnek 6:
A işletmesinde .. ayı öncesinde 10 işçi çalışmaktadır. Çalışan personellerden 2 tanesi asgari ücret almaktadır ve diğerlerinin ücreti kişi başı 1.000.YTL.’dir. İşyeri tehlike derecesi dikkate alındığında işveren sigorta prim oranı %20.dir.
5763 Sayılı Yasaya göre “Prim oranları ve Devlet katkısı” kapsamında
Sigota Primi İşveren Payı Teşviği Hesaplama Tablosu
Personel Ücreti SSK Primi SSK Prim Teşvik Teşvik
İşveren Payı Teşviğine esas Oranı Tutarı Tutar
Asgari Ücretli 1.277,40 255,48 1.277,40 %5 63,87
(638,70 x 2)
Diğer Ücretli 8.000,00 1.600,00 8.000,00 %5 400,00
1.000,- x 8
Toplam: 9.277,40 1.855,48 9,277,40 463,87
1. Gelir Yaklaşımı Diğer Gelirler Hesabının Kullanılmasına göre muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 11.132,88
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 9.277,40
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 1.855,48
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 1.196,79
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 3.154,32
381 Gider Tahakkukları Hs.* 6.781,77 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 463,87
649 Diğer Gelirler Hs. 463,87
649 200 Sigorta Primi İşveren Payı Teşviği Hs.
649 200 5763 Sig.Primi İşv.Payı Devlet Katkısı Teşviği Hs.
Sigorta Primleri Devlet Katkısı Teşviği Kaydı
2. Gelir Yaklaşımı Sadeleştirme Yönteminin Kullanılmasına göre Muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 11.132,88
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 9.277,40
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 1.855,48
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 1.196,79
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 3.154,32
381 Gider Tahakkukları Hs.* 6.781,77 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 463,87
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 463,87
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs
İşveren Sigorta Primi Özürlü Teşviği Kaydı
3. Sermaye Yaklaşımı Kullanılması Yöntemine Göre Muhasebe Kaydı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 11.132,88
720 100 Personel Giderleri Hs.
720 100 101 Personel Ücretleri Hs. 9.277,40
720 100 102 Sigorta Primi İşveren Payı Hs. 1.855,48
360 Ödenecek Vergiler ve Fonlar Hs. 1.196,79
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 3.154,32
381 Gider Tahakkukları Hs.* 6.781,77 381 100 Ödenecek Ücretler Hs.
Ücret Bordrosu Tahakkuku
361 Ödenecek Sosyal Güv.Kes. Hs. 463,87
549 Özel Fonlar Hs. 463,87
549 50 Ortak Dışı İşlemler Fonu Hs.
549 50 5763 Sig.Primi İşv.Payı Devlet Katkısı Teşviği Hs.
İşveren Sigorta Primi Özürlü Teşviği Kaydı
4.4. Üç Teşviğe ilişkin bazı bilgiler
Her üç teşvikte işveren hisselerinin bir kısmı devlet tarafından karşılanmaktadır. 3.1. ve 3.2. maddelerde hesaplamaya esas alınacak tutar Sigorta Prim Tabanı ile sınırlandırılmışken 3.3. maddede yer alan teşvikte sınırlama konulmamıştır. Yani devlet tarafından karşılanacak olan 5 puanlık prim hesabına esas tutar içerisinde işçinin Sigorta Prim Taban-Tavanı arasındaki ücreti ve aldığı diğer eklentiler (İkramiye, Prim v.b.) üzerinden hesaplama yapılabilecektir.
Ortak tarafları Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin zamanında verilmiş olması ve İşverence ödenecek tutarın zamanında yatırılmış olmasıdır. Zamanında yatırılmayan işveren ödemelerinden kaynaklanan devlet katkı payı gecikmesi işverenden alınacaktır.
- Sonuç
Teşviği içerisinde bulunan Sigorta Prim Desteğini ve Gelir Vergisi Stopajı desteğini, 5763 sayılı yasayla birlikte getirilen İstihdam Teşviğini inceleyerek örneklerle açıklamaya çalıştık.
Yapılan örneklerde hesaplama ayrıntılarına girilmeksizin, net anlaşılır sayılar kullanılmaya çalışılmıştır. Firmaların prim oranları ve durumlarına göre değişiklikler olmakla birlikte temel alınabilecek çalışmalar yapılmıştır.
Firmalar bahsedilen teşviklerden bir personel için sadece birisinden yararlanabileceklerdir. Bir kişi için aynı anda birden fazla teşvikten yararlanma imkanı bulunmamaktadır. Firmalar yapacakları hesaplamalara göre hangi teşvik kendileri için uygunsa ondan yararlanmak durumundadırlar.
Muhasebeleştirme yaklaşımlarından hangisinin kullanılacağı firmaların muhasebe politikalarına yön verenlerin tercihleri olacaktır.
Kaynak:Olgun CİHAN
SMMM
Son düzenleme:
merhaba...bilgi paylaşımınız için çok teşekkür ederim..bu durumda ben ar-ge çalışanın gelir vergisi teşviği için : 1-diğer gelirler 649 2- gelir yaklaşımı teşvik kadarı 750 alacaklı şekllinde 3-sermaye yaklaşımı 549 .... okuduklarımdan anladığım tercihime göre bu seçeneklerden birisini kullanabilirim...seçenekleri kullanmamda bağlayıcı bir unsur yok ise eğer 649 kullanıp gelir tablosunda gösterebilirim diye düşünüyorum.
Benzer konular
-
7440 Sayılı Kanun AR-GE Ve Teknoloji Tasarım İndirimlerinde Ek Vergi
- Başlatan ertugrul06
- Cevaplar: 0
-
-
Ar-ge Ve Programcı Vergi Yükümlülükleri
- Başlatan hibrahimyildiz
- Cevaplar: 1
-
-
-
5746 Ar-ge Tasarım Faaliyeti
- Başlatan ms_07
- Cevaplar: 2
-
Ar-ge Kapsamında Çalışan, Net Ücret Alan Personelde Devreden Sigorta Matrahı
- Başlatan gerdinc
- Cevaplar: 2
-