Ynt: Eksik Gün Bildirim Formu
05 Mart 2009
Cumhur Sinan Özdemir
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
İş Müfettişi -Ankara
[email protected]
ŞUBAT AYI İŞÇİ ÜCRETİ VE SİGORTA PRİM GÜN SAYISI HESAPLAMASI
Şubat 28 gün. Şubat ayında personel maaşları 28 gün üzerinden mi? 30 gün üzerinden mi? hesaplanacak veya 30 gün üzerinden mi sigorta gösterilecek? Sorusunu çok sayıda okuyucu e-mail ve telefon aracılığıyla yöneltti.
İş Kanunu?na göre; genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır. 5754 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik sonucu kayıt dışı işçilik ve kayıt dışı ekonomi ile mücadele kapsamında ücretin bankalar aracılığıyla ödenmesine ilişkin birtakım zorunluluklar getirilmiştir. Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakın bankalar aracılığıyla ödenmesine dair uygulama Yönetmeliği 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren yürürlüktedir.
İşyerleri ve işletmelerinde İş Kanunu hükümlerinin uygulandığı işverenler ile üçüncü kişiler, Türkiye genelinde çalıştırdıkları işçi sayısının en az 10 olması hâlinde, çalıştırdıkları işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödemekle yükümlüdürler. İşçiye, İş Kanunundan veya toplu iş sözleşmesinden veyahut iş sözleşmesinden doğan alacaklarını bankalar aracılığıyla ödemeyen işverene veya işveren vekiline veyahut üçüncü kişiye,bu durumda olan her işçi ve her ay için 112.-TL idarî para cezası uygulanacaktır [1].
Şubat Ayı Ücretinin Hesaplanması:
İş Kanununda ücret, işçiye bir iş karşılığında ve para olarak en geç ayda bir ödenen tutar olarak tarif olunmuş ve uygulamada da ay kavramı 30 gün olarak kabul edilmiştir [2].
Aylık (maktu) ücretin özelliği bir aylık çalışma karşılığı, ücretin toptan kesin karşılığının belirlenmesidir. Aylık ücret için uygulanacağı ayın uzunluğu önemli değildir. Bu bir aylık süre içinde işçinin izinli veya diğer nedenlerle mazeretli olduğu hallerde dahi aylığı tam olarak ödenir. Aylık ücret ile çalışan işçiye 28, 29 gün çalışsa da 31 gün çalışsa da aynı ücret yani 30 gün karşılığı ücret ödenir. Yasal asgari ücrette maktu bir ücret olup 30 gün karşılığı belirlenmektedir. Sigortalının eksiksiz çalıştığı Şubat ayında da prim ödeme gün sayısı 30 gün olarak hesaplanacaktır.
Örneğin; işçi 2009 yılında aylık 1.000 TL ücret karşılığı çalışmak için işverenle anlaşmış ve 01.01.2009 tarihinde çalışmaya başlamıştır. Ocak ayı 31 gün olduğu için ücreti artmayacak, Şubat ayı 28 gün olduğu için ücret düşmeyecektir. Aylık (maktu) ücreti olan 1.000 TL kendisine ödenecektir.
Aylık ücret dışında zaman esas alınarak farklı ücret sistemleri de uygulanmaktadır. Özellikle küçük işletmelerde en yaygın uygulama bulan haftalık ücrettir. Haftalık ücrette önemli olan bir hafta çalışılmasıdır. Haftalık çalışmanın pazartesi başlayıp pazar günü sona ermesi şart olmayıp, çalışılmaya başlanılan günden itibaren yedi günlük bir süre dikkate alınır. Burada aylık ücrette olduğu gibi tatilleri de içeren kesin bir miktar söz konusu değildir. Ancak kanunda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak, çalışırlarsa ayrıca her gün için bir günlük ilave ücret alırlar. Haftalık ücret ile çalışan işçiye çalıştığı gün ile orantılı ücret ödeneceğinden 28, 29 gün veya 31 gün çalışması halinde farklı ücret ödenir. Bu şekilde yani günlük, haftalık ücretle çalışan işçiye takvim günü dikkate alınarak çalıştığı gün ile orantılı ücret ödemesi yapılır. Örneğin; işçi 2009 Şubat ayında 28 gün çalışmışsa 28 günlük ücret ödenecektir.
Şubat Ayı Sigorta Prim Gün Sayısının Hesaplanması:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 80.maddesine göre [3] ??Bu Kanun gereğince primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının, bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biridir. Ancak günlük kazancın hesabına esas tutulan ay içindeki bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığı günler için ücret almamış sigortalının günlük kazancı, o ay için prime esas tutulan kazancının ücret aldığı gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır. Sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayıları, aynı zamanda, bunların prim ödeme gün sayılarını gösterir. Ancak, işveren ve sigortalı arasında kısmî süreli hizmet akdinin yazılı olarak yapılmış olması kaydıyla, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saat karşılığında ücret alan sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saati süresinin 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresine göre hesaplanan günlük çalışma saatine bölünmesi suretiyle bulunur. Bu şekildeki hesaplamada gün kesirleri bir gün kabul edilir.İşveren ve sigortalı arasında çağrı üzerine çalışmaya dayalı yazılı iş sözleşmesinde taraflar arasında çalışma süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiş ise, sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı yukarıdaki fıkra hükmüne göre hesaplanır??
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 82.maddesine göre ?Bu Kanun gereğince alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı, asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise günlük kazanç alt sınırının 6,5 katıdır??
Yasal düzenleme gereği işverenler Şubat ayı için sigorta prim gün sayısını (Şubat ayında tam çalışan işçiler için) 30 gün bildirmek zorundadır.
Şubat ayında tam çalışmayan çeşitli nedenlerle 5 gün eksik çalışan işçinin sigorta prim gün sayısı ise kanaatimce 28-5=23 gün üzerinden değil, 30-5=25 gün üzerinden bildirilecektir.
1 Şubat 2009?da işe başlayan işçi tam ay çalıştığı için sigorta prim gün sayısı kanaatimce 30 gün gösterilecektir.
2 Şubat 2009?da işe başlayan işçinin sigorta prim gün sayısının bildirimi ise tam ay çalışmadığından takvim hesabına göre 28 gün üzerinden yapılacaktır. 28-1=27 gün çalıştığından, sigorta prim gün sayısı kanaatimce 27 gün gösterilecektir.
16 Şubat 2009?da işe başlayan işçinin sigorta prim gün sayısının bildirimi ise takvim hesabına göre 28 gün üzerinden yapılacaktır. 28-16=13 gün çalıştığından, sigorta prim gün sayısı kanaatimce 13 gün gösterilecektir.
Sonuç:
Aylık (maktu) ücretle çalışan işçiye Şubat ayında ücreti tam olarak ödenecektir. Aylık ücret için uygulanacağı ayın uzunluğu önemli değildir. Bu bir aylık süre içinde işçinin mazeretli olduğu hallerde dahi aylığı tam olarak ödenir. Aylık ücret ile çalışan işçiye 28, 29 gün çalışsa da 31 gün çalışsa da aynı ücret yani 30 gün karşılığı ücret ödenir. Ücretin aylık (maktu) olarak değil, günlük-haftalık ücret olarak belirlenmesi halinde işçiye çalıştığı gün kadar ücret ödenecektir. Bu durumda ay içerisinde tam olarak çalışan işçi ayın 28, 29, 30 ve 31 gün sürmesine bağlı olarak farklı ücrete hak kazanabilecektir. Günlük veya haftalık ücret ile çalışan işçilere işveren Şubat ayı için 28 gün üzerinden ücret ödeyecektir.
5510 sayılı Kanunun 80 ve 82.maddelerinde belirtildiği üzere sigorta prim gün sayısı ücret ödeme şekline bakılmaksızın 30 gün üzerinden bildirilecektir. Örneğin; Şubat ayında tam çalışan işçi 28 günlük ücret alsa dahi prim ödeme gün sayısının 30 gün sayılması nedeniyle sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak aylık kazanç tutarı 30 gün üzerinden bildirilecektir. 1 Şubat hariç, Şubat ayı içinde çalışmaya başlayan sigortalının prim ödeme gün sayısı ise çalıştığı gün sayısı kadar olacaktır. Kısmi çalışma halinde ise ay içindeki toplam çalışma saati süresi günlük çalışma süresi kabul edilen 7,5 saate bölünerek sigorta primine esas günler hesaplanacaktır. Örneğin aylık 120 saat kısmi süreli çalışan işçinin sigorta primine esas gün sayısı (120/7,5=16 gün) olacaktır. Sigorta prim gün sayısı da 16 gün üzerinden bildirilecektir.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Ayrıntılı Bilgi İçin Bakınız:Cumhur Sinan ÖZDEMİR-İş Kanuna Göre İdari Para Cezaları ve Mahkeme Kararları 2009 Şubat-Adalet Yayınevi
[2] Ayrıntılı Bilgi İçin Bakınız:Cumhur Sinan ÖZDEMİR-Soru ve Cevaplarla İş Kanunu Uygulama Rehberi (1250 Soru ve Cevap/3.Baskı)2007 Haziran-Adalet Yayınevi
[3] Ayrıntılı Bilgi İçin Bakınız:Cumhur Sinan ÖZDEMİR-Soru ve Cevaplarla Sosyal Güvenlik Reformu Uygulama Rehberi?Haziran 2008 -Adalet Yayınevi