[email protected][/email] - 30.08.2007 Hürriyet Gazetesi]Dövizle satış yapmak yasalara göre suç
ÖZELLİKLE son yıllarda, satılan malın fiyatı, kira ve ücretler, döviz olarak belirlenir oldu. Hatta kamu kurumları bile dövizle satış ya da kiralama yapıyorlar.
Bazı mağazalarda, etiketlerdeki mal bedeli Dolar ya da Euro olarak belirtiliyor. Örneğin saat, mücevherat, gözlük, kalem fiyatları Euro ya da Dolar olarak, ithal otomobillerin bedeli Euro olarak, gayrimenkuller, müşavirlik hizmetleri, ihaleler, kiralar, ücretler Dolar olarak ifade ediliyor. Mobilya, ayakkabı, gömlek, elbise, pırlanta daha neler neler... Futbolcular, sanatçılar ve daha birçok kişi, ücret görüşmelerini Dolar üzerinden yapıyorlar.
Oysa İngiltere?de Euro, Fransa?da Sterlin, Almanya?da Dolar, ABD?de Sterlin ya da diğer yabancı paralar üzerinden belirlenen etiketlere, ücrete ya da kiraya rastlamak mümkün değil...
DÖVİZ KABUL ETMEK SUÇ
Bu arada, çok kişi tarafından bilinmeyen bir yasak var. O da satılan mal, yapılan hizmet, ödenen ücret karşılığı olarak, döviz kabul edilmeyeceğiyle ilgili (Kiranın yabancı para olarak belirlenmesi 6570 sayılı Kanuna eklenen Geçici 7. madde uyarınca mümkün olabiliyor).
1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve bu Kanunla ilgili olarak yayımlanan 32 sayılı Kararın 4. maddesinin (c) bendine göre; Türkiye?de yerleşik kişilerin, dışarıda yerleşik kişilerden Türkiye?de yapacakları işlemler nedeniyle, döviz kabul etmeleri serbest. Ancak, Türkiye?de yerleşik kişilerin, yurtdışında yerleşik olmayan kişilerden yani Türkiye?de yerleşik kişilerden, yapacakları işlemler nedeniyle döviz kabul etmeleri mümkün değil (T.C. Merkez Bankası?nın 16 Mart 2001 Tarih ve 2001/YB-8 sayılı Genelgesi). Kabul edilmesi halinde "kambiyo suçu" işlenmiş oluyor. Yargının görüşü de bu yönde. Yargıtay?a intikal eden bir olayda Yargıtay; "Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın 4/c maddesi uyarınca, dışarıda yerleşik olmayan kişilerden hizmet ve mal alım-satımı karşılığı döviz kabul edilmesinin mümkün olmadığına" karar vermiştir (Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 06.07.1995 gün ve E:1995/5599, K:1995/6330)
DÖVİZİN YTL KARŞILIĞI
Yukarıdaki karardan ve bunun dayanağı olan 1567 Sayılı Yasa ile 32 Sayılı Kararın 4/c maddesinden de fark edileceği gibi, Türkiye?de yerleşik kişilerin; satılan mal, yapılan hizmet, ödenen ücret karşılığı olarak, Türkiye?de yerleşik kişilerden döviz kabul etmeleri yasak. Ancak, bedelin döviz cinsinden belirlenmesi ve dövizin ödeme tarihindeki YTL karşılığı olarak mal, hizmet ya da ücret tutarının ödenmesinde yasal bir engel yok. Burada yasak olan, bedel olarak döviz kabul etmektir. Kambiyo suçu işlemek istemeyenlerin, bundan böyle döviz olarak tahsilat yapmamaları gerekiyor. Kaldı ki Borçlar Kanunu?nun 83. maddesinde de, ödemelerin ülke parası (YTL) ile ödeneği belirtilmektedir.
Türkiye?de birçok kişi dövizle satış ve ücret almanın suç olduğunu bilmediğinden, dövizle mal satılıyor ya da alınıyor ve ücret ödeniyor. Peki, "kambiyo suçu" olarak nitelendirilen bu olayın cezası ne?
AĞIR PARA CEZASI!..
Mal bedeli ya da ücret karşılığı döviz kabul edilmesi olayıyla ilgili bir "hapis cezası" söz konusu değil. Ancak, "para cezası" uygulanabiliyor.
Buna göre, kira ya da ücret kabul etmenin cezası yaklaşık 600 YTL. O da olay tespit edilebilirse..
Şu anda, bu yazıyı okuyan çok kişinin "Ne zamandan beri suç işliyormuşuz da, farkında değilmişiz" dediklerini duyar gibiyim.
İster inanın, ister inanmayın işin doğrusu yukarıda açıkladığımız gibi...
